Selecteer de tekst die je wilt vertalen en kies 'Vertalen'. Kies vervolgens de gewenste taal. Je kunt de vertaalde tekst beluisteren of lezen.

Nierfilterontsteking

Laatste update, 14 juli 2025

Bij een nierfilterontsteking raken de nieren beschadigd, zij kunnen daardoor het bloed niet meer goed zuiveren.

In het kort

  • Bij een nierfilterontsteking raken de nierfilters beschadigd.
  • Nierfilters kunnen het bloed niet meer zuiveren.
  • Meestal is een nierziekte de oorzaak.
  • Je kunt bijvoorbeeld last hebben van hoge bloeddruk of vochtophoping.
  • Sommige mensen genezen helemaal.
  • Andere mensen krijgen te maken met blijvende en soms ernstige nierschade.

In iedere nier zitten 1 miljoen nierfilters. Die zuiveren het bloed. Elk nierfilter bestaat uit een zeeflichaampje (glomerulus) en een nierbuisje (tubulus). Het zeeflichaampje laat alleen kleine deeltjes zoals water en afvalstoffen door. Die komen in de urine terecht. Grote deeltjes zoals eiwitten en bloedcellen blijven in het bloed.

Bij een nierfilterontsteking (ook wel: glomerulonefritis) zijn de zeeflichaampjes beschadigd. Daardoor lekken eiwitten en bloedcellen naar de urine. Soms gaan de nierfilters nog verder kapot en werken ze helemaal niet meer. Dan blijven afvalstoffen achter in het bloed.

Nierfilter
Nierfilter

Nefrotisch syndroom

Gaat er veel eiwit verloren via de urine? En hoopt zich vocht op in het lichaam? Dan is sprake van het nefrotisch syndroom. Dan hoopt zich ook vocht op in het lichaam. Je krijgt dan bijvoorbeeld last van dikke voeten en een gezwollen gezicht.

Oorzaak van nierfilterontsteking

Nierfilterontsteking kan ontstaan door een nierziekte. Dit is zo bij ongeveer de helft van de mensen met nierfilterontsteking. Soms ontstaat nierfilterontsteking door een erfelijke afwijking aan de nierfilters.

Nierfilterontsteking kan ook komen van een andere ziekte dan een nierziekte. Bijvoorbeeld:

  • een infectie of infectieziekte
    Bijvoorbeeld na een keelontsteking, bij hepatitis (leverontsteking) of bij een ontstoken hartklep (endocarditis). Het afweersysteem maakt antistoffen aan om de ontsteking te bestrijden. De antistoffen komen in de nierfilters terecht en kunnen daar schade veroorzaken.
     
  • een auto-immuunziekte
    Voorbeelden van auto-immuunziekten zijn SLE, anti-GBM-nefritis (of de ziekte van Goodpasture) of systemische vasculitis. Bij deze aandoeningen keert het afweersysteem zich tegen het eigen lichaam. Het lichaam vormt dan antistoffen tegen de nierfilters.

Symptomen van nierfilterontsteking

Bij een nierfilterontsteking komen verschillende klachten voor. Het hangt ervan af of de nierfilterontsteking heel plotseling ontstaat (acuut), of juist geleidelijk (chronisch).

Soms ontstaat de nierfilterontsteking heel plotseling. Dat is bijvoorbeeld het geval bij anti-GBM-nefritis en vasculitis. Het is mogelijk dat je je erg ziek voelt. Mogelijke klachten zijn:

  • vocht vasthouden (oedeem), dat merk je aan zwellingen in voeten, benen of oogleden
  • plotseling sterk stijgende bloeddruk
  • donkergekleurde urine, dat kan betekenen dat er bloed in de urine zit

Het is ook mogelijk dat de ziekte geleidelijk ontstaat. Dat kan onder meer gebeuren bij IgA-nefropathie. Van een chronische nierfilterontsteking merk je in het begin niets. In de loop van de tijd gaan de nieren steeds minder goed werken. De meeste mensen krijgen pas klachten als de nieren al ernstig beschadigd zijn.

Onderzoek en diagnose

Als je arts vermoedt dat je nieren niet goed werken, laat hij of zij urine en bloed onderzoeken. Bij nierfilterontsteking zitten er eiwitten en bloedcellen in de urine. In het bloed zitten afvalstoffen.

Soms is ook een nierbiopsie nodig. Dit onderzoek vindt plaats in het ziekenhuis. De specialist haalt een klein stukje nierweefsel uit de nier. Dit gaat voor onderzoek naar het laboratorium. Onder de microscoop is te zien of je inderdaad nierfilterontsteking hebt.

Behandeling van nierfilterontsteking

Bij nierfilterontsteking (glomerulonefritis) zijn verschillende behandelingen mogelijk. De behandeling hangt af van de ernst van de nierfilterontsteking, en ook van de oorzaak.

Bij nierfilterontsteking krijg je in ieder geval een behandeling om de schade aan de nieren zo veel mogelijk te beperken. Meestal gaat het om medicijnen die de bloeddruk verlagen: RAAS-remmers. Die zorgen er ook voor dat er minder eiwitten verloren gaan via de urine. Soms zijn medicijnen nodig om het vastgehouden vocht af te drijven.

De behandeling richt zich ook op de onderliggende ziekte. Dus op de ziekte die de nierfilterontsteking veroorzaakt. Bij een auto-immuunziekte krijg je bijvoorbeeld antibiotica of medicijnen die het afweersysteem onderdrukken (zoals prednison).

Blijvende schade door nierfilterontsteking?

Na de behandeling van de oorzaak wordt pas duidelijk hoe ernstig de schade aan de nieren is. Na een acute nierfilterontsteking herstellen de nieren zich soms weer. Of is er alleen lichte schade.

Bij een chronische nierfilterontsteking is meestal sprake van ernstige nierschade. Mogelijk moet je gaan dialyseren of is een niertransplantatie nodig.

Gevolgen van nierfilterontsteking

De gevolgen van nierfilterontsteking (glomerulonefritis) verschillen per persoon. Sommige mensen genezen helemaal. Andere mensen krijgen te maken met blijvende en soms ernstige nierschade. Hoe eerder nierfilterontsteking ontdekt wordt, hoe beter. Maar bij het stellen van de diagnose zijn de nieren vaak al ernstig beschadigd.

Chronische nierschade heeft niet alleen gevolgen voor je lichamelijke gezondheid, maar raakt je hele leven. Mogelijk heeft de ziekte invloed op je relaties, werk, studie en financiële situatie.

Voor vragen over werk, inkomen en scholing kun je bellen met het Steun- en adviespunt (STAP) van de Niervereniging Nederland (NVN).

Deel je ervaringen met lotgenoten

Het kan prettig zijn om contact te hebben met lotgenoten: mensen die zich in dezelfde situatie bevinden. Zij begrijpen wat jij doormaakt en kunnen jou vertellen hoe zij met de ziekte omgaan. Misschien hebben ze praktische tips voor jou.

Lotgenoten kun je onder meer ontmoeten via de gespreksgroepen op onze community Hier kun je op zoek gaan naar mensen met dezelfde ziekte. Cyberpoli.nl is een online ontmoetingsplaats voor jongeren met een chronische ziekte.

Onze deskundigen dragen bij aan betrouwbare informatie.

Joost van der Heijden, nefroloog

Waarom werken we samen met deskundigen?