Selecteer de tekst die je wilt vertalen en kies 'Vertalen'. Kies vervolgens de gewenste taal. Je kunt de vertaalde tekst beluisteren of lezen.

Hypertensieve crisis

Laatste update, 6 oktober 2025

Hypertensieve crisis betekent dat de bloeddruk extreem hoog is. Daardoor kan direct schade aan de nieren en andere organen ontstaan.

In het kort

  • Tijdens een hypertensieve crisis loopt de bloeddruk plotseling zo hoog op dat er schade aan het lichaam ontstaat.
  • Onder meer de nieren kunnen beschadigd raken.
  • Een hypertensieve crisis kan ontstaan als de bloedruk al een tijd te hoog is.
  • Je kunt verschillende klachten krijgen, zoals hoofdpijn, oogklachten, pijn op de borst, kortademigheid en duizeligheid.
  • Bij een hypertensieve crisis is directe behandeling noodzakelijk.

Hypertensie is een ander woord voor hoge bloeddruk. Dit betekent dat de druk op de wanden van de bloedvaten te hoog is. Dat is het geval als de bovendruk hoger is dan 140 (milimeter kwik) en de onderdruk hoger dan 90 (millimeter kwik). De bovendruk is de druk in de bloedvaten als het hart zich samenknijpt. De onderdruk is de druk als het hart zich ontspant.

Extreem hoge bloeddruk

Bij een hypertensieve crisis is de bloeddruk extreem hoog. De bovendruk is dan meestal hoger dan 220 en de onderdruk hoger dan 120. Door de extreem hoge bloeddruk kan er schade ontstaan aan de organen, zoals: de hersenen, het hart, de grote bloedvaten, de nieren en de ogen.  Deze schade kan zelfs dodelijk zijn. Door de extreem hoge bloeddruk kunnen er direct klachten ontstaan. Bijvoorbeeld: hoofdpijn, duizeligheid, pijn op de borst, oogklachten, kortademigheid of een bloedneus.

Een hypertensieve crisis is een spoedgeval. Je moet meteen naar het ziekenhuis voor een behandeling. De bloeddruk moet zo snel mogelijk omlaag.

Oorzaak van een hypertensieve crisis

Een hypertensieve crisis kan ontstaan als de bloeddruk al een tijd te hoog is en niet of niet goed behandeld wordt. Veel mensen weten zelf niet dat ze een hoge bloeddruk hebben. Dat komt omdat er geen herkenbare klachten zijn. Daardoor stijgt de bloeddruk steeds verder.

De bloeddruk kan ook stijgen als de hoge bloeddruk wel behandeld wordt. Bijvoorbeeld wanneer de medicijnen onvoldoende helpen, of als iemand zijn medicijnen niet gebruikt volgens voorschrift.

Andere oorzaken zijn:

  • een andere nierziekte
  • medicijnen en drugs, zoals de pil, chemotherapie, cocaïne en xtc
  • zwangerschap: dan heet een hypertensieve crisis ook wel zwangerschapsvergiftiging of pre-eclampsie
  • Het eten van veel drop of producten waar zoethout in zit (hierdoor kan de bloeddruk stijgen.)

Bij veel mensen blijft de oorzaak van een hypertensieve crisis onduidelijk.

Symptomen van een hypertensieve crisis

Bij een hypertensieve crisis is de bloeddruk zo hoog dat er direct klachten ontstaan. Je kunt last hebben van:

  • hoofdpijn
  • duizeligheid
  • wazig zien
  • kortademigheid
  • een afwezig gevoel
  • misselijkheid en overgeven
  • een bloedneus
  • epileptische aanvallen
  • pijn op de borst of tussen de schouderbladen

Behandeling van een hypertensieve crisis

Bij een hypertensieve crisis is behandeling meteen nodig. Het gaat om een spoedgeval. Daarom moet je naar het ziekenhuis. Daar krijg je medicijnen, meestal via het infuus, om de bloeddruk omlaag te brengen. Binnen enkele uren is de bloeddruk weer wat lager en kan verdere schade aan de organen worden voorkomen.

Soms hebben patiënten een extreem hoge bloeddruk, maar is er nog geen orgaanschade. In dat geval kan de bloeddruk omlaag worden gebracht met medicatie in tabletvorm. 

De arts probeert erachter te komen wat de oorzaak van de crisis is. Dan kan daar iets aan gedaan worden. Voortaan houdt de arts je bloeddruk goed in de gaten. Meestal zijn medicijnen nodig om de bloeddruk goed te houden. Ook een gezonde leefstijl is belangrijk.

Gevolgen van een hypertensieve crisis

De gevolgen van een hypertensieve crisis hangen af van de schade die de hoge bloeddruk heeft veroorzaakt. Daarom verschillen de gevolgen per persoon.

Na de behandeling van een hypertensieve crisis onderzoekt de arts of er schade is ontstaan aan je organen. Hij gaat ook na hoe ernstig de schade is, en welke behandeling er nog nodig is.

Als je tijdig bent behandeld, hoeft er geen blijvende schade te zijn. Maar de nieren zijn erg gevoelig voor veranderingen in de bloeddruk. De kans op nierschade is dus groot.

Gevolgen hypertensieve crisis voor het dagelijks leven

Chronische nierschade heeft niet alleen gevolgen voor je lichamelijke gezondheid, maar raakt je hele leven. Mogelijk heeft de ziekte invloed op jouw relaties, werk, studie en financiële situatie.

Onze deskundigen dragen bij aan betrouwbare informatie.

Liffert Vogt, nefroloog

Waarom werken we samen met deskundigen?