Dieet bij peritoneale dialyse

Waarschijnlijk volgde je al een dieet voordat je startte met peritoneale dialyse (PD, ook wel: buikdialyse). Maar door de dialyse verandert je situatie. Er worden meer afvalstoffen uit het bloed verwijderd. Daarom heb je dan meestal een ander dieet nodig.

Bij peritoneale dialyse krijg je meestal het advies om extra eiwitten te gaan eten en drinken. Soms is het ook nodig om te (blijven) letten op kalium en fosfaat. En sommige mensen die buikspoeling doen, krijgen ook een vochtbeperking. Daarnaast blijft het belangrijk om gezond en minder zout te eten.

Je diëtist geeft persoonlijk advies en uitleg over de voeding jij nodig hebt. Dit is onder meer afhankelijk van hoe goed je nieren nog werken en hoeveel afvalstoffen er achterblijven in je bloed. Ook de dialysevloeistof speelt een rol. In sommige dialysevloeistoffen zit veel glucose (suiker). Daarmee krijg je extra energie (calorieën) binnen. Dat is iets om rekening mee te houden.

Tijdens PD worden naast afvalstoffen ook aminozuren uit het bloed verwijderd. Aminozuren zijn de bouwstenen voor eiwit. Het lichaam heeft iedere dag eiwit nodig, onder meer voor herstel en opbouw van de spieren. 

Om die reden hebben dialysepatiënten meer eiwitten nodig dan mensen die niet dialyseren. Dialysepatiënten krijgen het advies om dagelijks 1 tot 1,2 gram eiwit per kilo gezond lichaamsgewicht te gebruiken. Iemand van 80 kilo heeft 80 tot 100 gram eiwit per dag nodig.  

Na een tijdje PD plas je misschien minder. De nieren maken minder urine aan. Het vocht dat je binnenkrijgt met drinken en eten blijft dan voor een deel achter in je lichaam. Je plast het niet meer allemaal uit. Dit vocht kan tijdens de dialyse verwijderd worden. Daar zit wel een beperking aan. Het lukt niet altijd om al het vocht te verwijderen.

Als het verwijderen van het vocht moeilijk gaat, krijg je een spoelvloeistof met veel glucose (suiker). Spoelvloeistoffen met veel glucose erin zijn op lange termijn schadelijk voor het buikvlies.

Als je minder drinkt, kun je misschien een spoelvloeistof met minder glucose gebruiken. Dit helpt schade aan het buikvlies te voorkomen. Sommige mensen krijgen daarom het advies om minder vocht te gebruiken. Dat heet een vochtbeperking. Met een vochtbeperking kun je voorkomen dat te veel vocht ophoopt in je lichaam.

Verder is het verstandig om op het zout in je eten te letten. Zout houdt namelijk vocht vast in het lichaam. Het advies is om niet meer dan 6 gram zout per dag te eten.

Buikspoeling verwijdert naast afvalstoffen ook bepaalde vitaminen uit je bloed. Daarom krijg je verschillende vitaminen als je start met peritoneale dialyse, als tabletten of capsules. Je arts schrijft deze voor.

Wil je daarnaast ook vitamines of mineralen gebruiken die je zelf hebt gekocht? Overleg dan eerst met je arts of diëtist.

Gebruik je dialysevloeistof met veel glucose (suiker)? Dan krijg je ongemerkt extra energie (calorieën) binnen. Een deel van de glucose komt namelijk in je bloed. Per dag neemt het lichaam gemiddeld 300 tot 500 calorieën op uit de dialysevloeistof. Het is mogelijk dat je daardoor zwaarder wordt. Probeer rekening te houden met de energie die je op deze manier binnenkrijgt.

Door de behandeling heb je misschien minder zin in eten. Als de spoelvloeistof tegen je maag drukt, kun je een vol gevoel hebben. Door de glucose in de spoelvloeistof krijg je ook meer energie (calorieën) binnen en neemt je eetlust misschien af. Verder kunnen lichamelijke klachten of medicijnen je eetlust remmen. 

Toch is het belangrijk dat je voldoende eet. Als je te weinig eiwit, energie of andere voedingsstoffen binnenkrijgt, is het moeilijker om dialyse vol te houden.  

De diëtist bekijkt samen met jou of jij voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt. Zo nodig helpt de diëtist je om anders of beter te gaan eten. 

Veel mensen die dialyseren krijgen last van verstopping (ook wel: een trage stoelgang, obstipatie). Dit kan onder meer komen door de spoelvloeistof die tegen de darmen drukt. Het kan ook een bijwerking van de medicijnen zijn, of een gevolg van minder bewegen of minder drinken. Bespreek het met je arts als je hier last van hebt.