Nieuwe ontwikkelingen bij peritoneale dialyse

Met peritoneale dialyse (PD) kun je thuis dialyseren als je nieren niet meer werken. Dialyse heeft een beperkt resultaat: het werkt lang niet zo goed als de nieren zelf. Ook kan de behandeling bijwerkingen hebben. Daarom proberen wetenschappers de behandeling steeds verder te verbeteren. 

Het Universitair Medisch Centrum in Utrecht (UMC Utrecht) werkt aan een klein apparaat voor automatische peritoneale dialyse (APD). 

Het UMC Utrecht werkt aan een kleine automatische peritoneale dialysemachine die voortdurend de spoelvloeistof in de buikholte zuivert. Het apparaat wordt daarvoor aangesloten op de peritoneale-dialysekatheter.

De zuivering heeft een aantal belangrijke voordelen. 

• Er is nog maar 1 wisseling per dag nodig. Daardoor is er minder risico op infectie.
• Er is minder glucose nodig om vocht te verwijderen. Daardoor is er minder slijtage van het buikvlies. 

Nog maar 1 wisseling met nieuwe PD techniek

Afvalstoffen gaan van het bloed door het buikvlies naar de spoelvloeistof. Dat komt onder andere doordat er in de spoelvloeistof minder afvalstoffen zitten dan in het bloed. Dat heet ‘een hoge concentratiegradiënt’. Hoe langer de spoelvloeistof in de buik zit, hoe meer afvalstoffen zich ophopen in de vloeistof. Als in de spoelvloeistof evenveel afvalstoffen zitten als in het bloed, is er geen concentratiegradiënt meer en stopt de filtering van het bloed.

Daarom is met de huidige PD-techniek nog 4 tot 5 keer per dag verse spoelvloeistof nodig. Als de kleine machine de PD-spoelvloeistof voortdurend zuivert, kunnen afvalstoffen niet snel meer ophopen. De concentratiegradiënt blijft dan hoog waardoor de filtering van het bloed verbetert. Ook het voortdurend laten stromen van spoelvloeistof (circuleren) draagt bij aan betere filtering. Daarom is 1 keer per dag wisselen voldoende.

Minder risico op infectie met nieuwe PD techniek

Bij aansluiten van de machine op de peritoneale-dialysekatheter en het wisselen van de spoelvloeistof moet de katheter gekoppeld worden aan een slang. Daarbij  is er even een open verbinding naar de buikholte. Bacteriën kunnen dan een infectie van het buikvlies veroorzaken. Met de nieuwe machine is er maar 1 wisseling per dag nodig. Minder wisselingen betekent minder risico op infectie.

Minder slijtage van het buikvlies met kunstnier

Soms moet een patiënt na een paar jaar peritoneale dialyse stoppen, omdat het buikvlies is versleten. Die slijtage ontstaat onder andere door schadelijke effecten van de grote hoeveelheid glucose in verse spoelvloeistof (hoge concentratie). De hoge concentratie is nodig voor het onttrekken van overtollig vocht (via osmose), waarbij het lichaam ook steeds glucose uit de spoelvloeistof opneemt. De kunstnier maakt het mogelijk om voortdurend een beetje glucose toe te voegen aan de spoelvloeistof. Het buikvlies slijt dan minder snel.

Hoe ver is de ontwikkeling van een kunstnier voor buikspoeling?

In 2018 is een prototype van het apparaat gemaakt. Het UMC Utrecht werkt aan de verdere ontwikkeling, onder de naam COPEDIS project. Waarschijnlijk zal het nog vele jaren duren voor dit apparaat op de markt komt.

De Nierstichting bouwt aan een kleine machine voor hemodialyse, de draagbare kunstnier. Voor dit project onderzoeken wetenschappers onder andere wat de beste manier is om spoelvloeistof te zuiveren, en hoe dat kan met een zo klein mogelijk systeem. Dit wetenschappelijke onderzoek kan ook bijdragen aan verbetering en het kleiner maken van het apparaat voor PD. Het UMC Utrecht coördineert dit onderzoek.