TReatmEnt ArTerial calcificAtion By particLEs (TREATABLE)

Het identificeren van nieuwe moleculen die calciproteïnedeeltjes (CPP’s) kunnen binden, om zo de schadelijke effecten van CPP’s op het hartvaatstelsel te verminderen. Het uiteindelijke doel van het project is om uitkomsten voor de patiënt met chronische nierschade (CNS) te verbeteren.

Veel van de ernstige gevolgen van CNS worden veroorzaakt door hart- en vaatziekten, onder andere ten gevolge van verkalkingen van de vaten en hartkleppen. Verstoringen in de calcium- en fosfaathuishouding spelen een rol in het ontstaan van deze verkalkingen, maar het precieze mechanisme is nog onbekend. Uit recent onderzoek blijkt dat CPP – microkristallen die in de bloedbaan ontstaan uit calcium en fosfaat – waarschijnlijk een belangrijke rol spelen in dit mechanisme. Aanvankelijk worden kleinere, niet schadelijke CPP’s gevormd (type CPM en CPP1). Deze deeltjes bufferen calciumfosfaatzouten en voorkomen zo dat er grotere kristallen in de bloedbaan ontstaan. Wanneer de buffercapaciteit van CPP voor mineralen wordt overschreden, zoals het geval is bij CNS, wordt CPP2 gevormd; een kristallijne en schadelijke vorm die ectopische verkalking kan veroorzaken.

Momenteel zijn er moleculen in ontwikkeling die binden aan CPP’s en de vorming van CPP2 kunnen afremmen. Enkele jaren geleden is in de CaLIPSO-studie aangetoond dat een op inositol-fosfaat gebaseerde verbinding (IP6) de progressie van cardiovasculaire verkalking vertraagt bij hemodialysepatiënten. IP6 is een stof die van nature voorkomt in veel plantaardige voedingsmiddelen, waaronder granen, peulvruchten en noten, en bovendien als supplement te koop is bij de drogist. De hypothese is dat IP6 een beschermend effect heeft tegen verkalking doordat het bindt aan circulerend CPP2, waardoor de groei en toxiciteit ervan wordt verminderd.

In het eerste deel van het TReatmEnt ArTerial calcificAtion By particLEs (TREATABLE) project gaan de onderzoekers in het laboratorium uitzoeken welke op IP6-gebaseerde moleculen het sterkst de vorming van CPP2 afremmen. In het tweede deel kweken ze endotheelcellen en spiercellen uit de vaatwand en testen vervolgens of de nieuwe moleculen de verkalking van cellen kunnen voorkomen.
Verder zullen de onderzoekers IP6 toedienen aan 40 hemodialysepatiënten om te identificeren welke factoren bepalen of er een respons is op IP6. Bloedmonsters afgenomen aan het begin en het einde van de dialysesessie zullen uitgebreid geanalyseerd worden, waarbij vooral gekeken wordt naar (veranderingen in) de cellulaire respons, signalering en veranderingen in metabolieten door CPP2.

De onderzoekers hopen dat het TREATABLE-project kan leiden tot geheel nieuwe medicatie voor mensen met CNS. Dit zou in de toekomst huidige behandelingen met fosfaatbinders en strenge dieetmaatregelen mogelijk kunnen vervangen. Kennis van de rol van de CPP-huishouding, kan bovendien leiden tot meer individuele behandelingen.

Cardiovasculaire aandoeningen; calcificatie; calciproteïnedeeltjes; CCP; mineraalhuishouding, aderverkalking, chronische nierschade