The gut-kidney axis: are incretin-based therapies protective in human diabetic kidney disease?

Het onderzoeken of medicijnen gebaseerd op het stimuleren van de GLP-1 (hormoon van het spijsverteringsstelsel) bij mensen met diabetes type 2 een beschermend effect heeft voor de nieren. Uiteindelijk gerichte preventie en behandeling van diabetische nierziekte.

Diabetische nefropathie (diabetische nierziekte) is wereldwijd een belangrijke oorzaak van nierfalen. De huidige behandeling van diabetes draait om strikte controle van glucose in het bloed. Er is echter geen specifieke behandeling die de nieren goed beschermt.

Er vindt veel onderzoek plaats naar medicijnen voor diabetes type 2, die aangrijpen op het hormoon GLP-1 (glucagon-like peptide 1, een incretine ofwel hormoon van het spijsverteringsstelsel). GLP-1 is in staat om een hoge glucosebloedspiegel te verlagen door het stimuleren van de productie van insuline, afhankelijk van de glucosespiegel zelf. Een medicijn gebaseerd op GLP-1 leidt dus niet tot te lage glucosespiegels. Het hormoon heeft daarnaast meer effecten die gunstig kunnen zijn bij diabetes, zoals het remmen van de productie van het hormoon glucagon (dat de glucosespiegel verhoogt) en het verhogen van het gevoel van verzadiging waardoor iemand minder eet en afvalt. Dit laatste bevordert de insulinegevoeligheid.

Een mogelijke nieuwe klasse van medicijnen is gebaseerd op het stimuleren van de GLP-1 afgifte, bijvoorbeeld met behulp van GLP-1-receptor-agonisten (GLP-1RA) of DPP4-remmers (DPP-4I). In diermodellen verminderen GLP-1RA de nierschade bij diabetes, maar het is niet bekend wat de effecten zijn bij mensen. De hypothese van deze studie is dat GLP-1RA en DPP-4I de nieren beschermen bij diabetespatiënten (type 2).

Vraagstelling:
Wat zijn de acute (éénmalige blootstelling) en langdurige (12 weken) effecten van GLA-1RA en DPP-4I bij diabetes type 2 op:
1. de nierfunctie (glomerulaire filtratie, GFR)
2. doorbloeding van de nieren (effectieve plasma flow in de nieren, ERPF)
3. functioneren van de nierbuisjes
4. nierschade door diabetes type 2 (biomarkers)

Medicijnen die aangrijpen op het hormoon GLP-1 (glucagon-like peptide 1, een incretine ofwel hormoon van het spijsverteringsstelsel) kunnen naast de gunstige effecten op diabetes type 2 mogelijk ook nierschade bij diabetische nefropathie verminderen. Het doel van dit onderzoek was om mogelijke aangrijpingspunten en bewijs te ontwikkelen voor nieuwe therapieën om de nieren te beschermen bij patiënten met diabetes type 2.

Eénmalige blootstelling aan GLP-1-receptor-agonisten (GLP-1RA) bleek geen effect te hebben op de doorbloeding van de nieren en op markers van nierschade in patienten met type 2 diabetes. Wel vonden de onderzoekers een verhoogde uitscheiding van de ionen natrium en kalium in deze patienten. Langdurige behandeling (12 weken) met GLP-1RA of DPP-4I had geen effect op de nierfunctie, de doorbloeding van de nieren en op markers van nierschade.

De conclusie is dan ook dat de nierbeschermende effecten van langdurige behandeling met GLP-1RA of DPP-4I waarschijnlijk niet te verklaren zijn door directe effecten op de nieren. Het lijkt logischer dat veranderingen die meerdere weefsels en organen beïnvloeden, waaronder verbeteringen van de bloeddruk en de controle van glucose in het bloed, de gunstige effecten veroorzaken.

De innovatieve methoden die gebruikt zijn in dit onderzoek worden momenteel toegepast in vervolgstudies om de zoektocht naar medicijnen die beschermende effecten hebben op de nieren bij diabetespatienten voort te zetten.

Soort: onderzoek met mensen; toegepast klinisch
Onderwerp: diabetische nefropathie, GLP-1-receptor-agonisten, DPP-4 inhibitor