Projectcode 13OKJ36 Projectleider dr. Loes van der Zanden Projecttype Kolff Organisatie Radboudumc - Afd. Health Evidence Toegekend bedrag € 196.000,00 Startdatum 1-12-2014 Looptijd 54 maanden Status Afgerond
Doel
Het ontwikkelen van een prognostisch model waarmee het risico op nierproblemen voor kinderen met aangeboren vernauwingen van de urinewegen geschat kan worden, en het ontwikkelen van een online-applicatie voor toepassing bij individuele patiënten. Hiermee kan de behandeling beter op de patiënt worden toegesneden. Uiteindelijk kan dit leiden tot minder nierproblemen en nierfalen.
Samenvatting
Kolff Junior Postdoc Beurs
Aangeboren vernauwingen van de urinewegen zoals urethrakleppen of vernauwing van de UPJ (ureteropelvic junction) zijn veelvoorkomende aangeboren afwijkingen en de belangrijkste oorzaak voor nierfalen bij kinderen. Het verloop van de afwijkingen is zeer divers, en het is nog niet mogelijk een goede prognose te geven voor de individuele patiënt.
In dit project zijn de factoren onderzocht die een vroege prognose voor de latere nierfunctie mogelijk zouden kunnen maken. Via de AGORA data- en biobank (www.agoraproject.nl) zijn gegevens van 800 patiënten verzameld. De factoren die onderzocht zijn, zijn klinische gegevens, blootstellingen tijdens de zwangerschap, en blootstellingen in de eerste levensjaren. Ten slotte is er een GWAS (genome-wide association study) uitgevoerd met het DNA van deze patiënten om te kijken welke genen belangrijk zijn voor de prognose. De hypothese was dat het beloop van aangeboren vernauwingen van de urinewegen te voorspellen is op grond van analyse van de genoemde factoren.
Vraagstelling.
1. Wat is de rol van niet-genetische factoren?
2. Wat is de rol van genetische factoren? Uitvoering van de GWAS.
3. Ontwikkeling van een prognostisch model met de relevante gevonden factoren.
4. Validering van het model. 3. Ontwikkeling van een prognostisch model met de relevante gevonden factoren.
4. Validering van het model.
5. Ontwikkeling van de online applicatie op basis van het model.
Conclusies
De blootstellingen tijdens de zwangerschap bleken niet voorspellend te zijn. Wel voorspellend waren de diagnose (urethrakleppen of vernauwing van de UPJ), opname in het ziekenhuis na de geboorte, gebruik van antibiotica, het reeds aanwezig zijn van nierschade, en leeftijd tijdens de operatie. Dit zijn veelal factoren waarvan reeds bekend was dat ze voorspellend zijn voor het optreden van nierschade, en helaas blijkt het (nog) niet mogelijk met deze factoren de kans op nierschade voor de individuele patiënt te voorspellen.
Vervolgens zijn verschillen in erfelijk materiaal onderzocht met behulp van een GWAS. Er is een variatie in het DNA gevonden die het risico op nierschade drie keer blijkt te vergroten in kinderen met urethrakleppen, vergeleken met de kinderen die deze variatie niet in hun DNA hebben. Dit resultaat wordt bevestigd door een Duitse onderzoeksgroep in hun patiëntenpopulatie. Het betrokken gen is nog niet eerder gelinkt aan het ontstaan van nierschade.
In dit project was het nog niet mogelijk om een gevalideerd model te ontwikkelen met de onderzochte factoren. Met meer inzicht in gevalideerde prognostische factoren, zou een prognostisch model, en een online-applicatie kunnen worden ontwikkeld om een vroege opsporing voor individuele patiënten te verbeteren.
Trefwoorden
Soort: onderzoek met mensen; toegepast klinisch
Onderwerp: aangeboren afwijkingen van de urinewegen, genome-wide association study (GWAS), prognostisch model kinderen