Opening a new window on the progression of chronic kidney disease: simultaneous long-term assessment of blood pressure and kidney oxygenation

Met behulp van een nieuwe techniek nagaan hoe cruciaal het zuurstofniveau is tijdens de ontwikkeling van nierschade en wanneer in het ziekteproces een zuurstoftekort optreedt. Kennis genereren voor vervolgstudies om therapieën te ontwikkelen die het zuurstofniveau in de nieren op het juiste moment kunnen verhogen en nierschade kunnen verminderen. Op termijn vertaling van de uitkomsten naar patiënten.

In Nederland hebben 1.7 miljoen mensen chronische nierschade. Dit aantal neemt nog steeds toe. Mensen met chronische nierschade hebben een verhoogd risico op hart- en vaatziekten en daarmee ook een verhoogde kans op vroegtijdig overlijden. Van de patiënten met diabetes en/of hart- en vaatziekten heeft bijna een kwart chronische nierschade. Er bestaan aanwijzingen dat zuurstoftekort in de nieren de verbindende en oorzakelijke factor is. Het meten van het zuurstofniveau in de nier bij patiënten met chronische nierschade is echter lastig en alleen mogelijk op losse tijdpunten. Sinds kort is het wel mogelijk om met behulp van een nieuwe techniek in diermodellen continue metingen te verrichten. De onderzoekers hebben de techniek recent toegepast in ratten en laten zien dat er een zuurstoftekort optreedt in de nieren na activering van het renine-angiotensine-aldosteron-systeem (RAAS). Het RAAS is één van de belangrijkste hormoonsystemen voor de controle van de bloeddruk en nierfunctie. Het langdurig stimuleren van het RAAS leidt tot hoge bloeddruk en nierschade, zowel in mensen als proefdieren. Dit project zal met behulp van de nieuwe techniek nagaan hoe cruciaal het zuurstofniveau is tijdens de ontwikkeling van nierschade en wanneer in het ziekteproces een zuurstoftekort optreedt. Continue metingen van het zuurstofniveau en de bloeddruk zullen kennis genereren voor de ontwikkeling van therapieën om het zuurstofniveau op het juiste moment te kunnen verhogen en nierschade te verminderen. Een vertaling van de uitkomsten naar de patiënt kan op termijn mogelijk zijn. Vraagstelling: 1. Is zuurstoftekort een primair proces in de ontwikkeling van chronische nierschade? 2. Leidt nierschade op jonge leeftijd (door het RAAS tijdelijk te activeren) tot een chronisch zuurstoftekort op volwassen leeftijd? 3. Is de gevoeligheid voor RAAS activatie verhoogd en de kans op zuurstoftekort vergroot bij de aanwezigheid van nierschade? 4. Stijgt het zuurstofniveau in de nier tijdens remming van het zouttransport?

De onderzoekers hebben in een diermodel van chronische nierziekte laten zien dat het technisch mogelijk is om continue, gedurende enkele weken, het zuurstofniveau in het nierweefsel en de bloeddruk gelijktijdig te meten. Dit onderzoek is technisch zeer complex, zowel qua uitvoering als data analyse.

De proefdieren zijn op jonge leeftijd gedurende een korte periode aan hoge bloeddruk blootgesteld. Deze prikkel leidt tot chronische nierziekte bij deze dieren. De hernieuwde blootstelling aan hoge bloeddruk op volwassen leeftijd gaat niet gepaard met langdurige perioden van zuurstoftekort in de nier. Hierdoor denken de onderzoekers dat niet het zuurstoftekort maar de bloeddruk het belangrijkste proces is in de ontwikkeling van chronische nierschade bij dit diermodel. De gegevens kunnen niet omgekeerd worden geïnterpreteerd, dat wil zeggen zuurstoftekort veroorzaakt geen hoge bloeddruk en chronisch nierfalen. Er zijn aanvullende kwaliteitsstudies gaande om deze bevindingen te onderbouwen.

Door RAAS tijdelijk te activeren stijgt de albumine / creatinine verhouding in de urine. Deze verhouding blijft ook na een herstel periode abnormaal. Dit suggereert dat nierbeschadiging op jonge leeftijd (door het RAAS tijdelijk te activeren) langdurige gevolgen voor de nieren heeft. Er lopen nog enkele weefselstudies om dit verder te onderzoeken.

Soort: Dieronderzoek; fundamenteel, toegepast, niet-klinisch
Onderwerp: Zuurstoftekort, bloeddruk, chronische nierschade, RAAS, continue monitoring