Modeling and enhancing intrinsic kidney regeneration

Manieren onderzoeken die de zelfherstellende capaciteit van de nier verhogen, en een beter begrip van de processen die hieraan ten grondslag liggen te verkrijgen. Dat biedt de mogelijkheid met medicijnen in te grijpen en de nier te stimuleren beschadigd weefsel te vervangen en zo de ontwikkeling van chronisch nierfalen tegen te gaan.

Chronisch nierfalen is het resultaat van een toenemende beschadiging en verlies van functie van nierweefsel. Het maakt daarvoor niet uit wat de oorzaak is; de schade verloopt op dezelfde manier. Als de nieren te ver beschadigd zijn, raken mensen afhankelijk van nier-vervangende therapie zoals nierdialyse of niertransplantatie. Doordat risicofactoren voor nierschade, zoals hoge bloeddruk en diabetes, steeds vaker voorkomen, neemt ook het aantal patiënten met chronische nierschade toe. De onderzoekers willen op zoek naar een therapie die de ontwikkeling van nierfalen kan remmen.
Recent is ontdekt dat er specifieke cellen in de nier aanwezig zijn die als stamcellen kunnen functioneren en verantwoordelijk zijn voor een belangrijk zelfherstellend vermogen van de nier. Normaal gesproken zijn deze cellen, door onder andere de productie van het hormoon renine, verantwoordelijk voor de regulatie van de bloeddruk en het op peil houden van de water en zout balans van het lichaam. Indien er echter een verlies van nierfunctie optreedt in een mate die de gezondheid zou kunnen bedreigen, kunnen deze cellen een metamorfose ondergaan waardoor ze het vermogen krijgen te delen en vervolgens beschadigde niercellen te vervangen. Helaas is bij veel patiënten deze zelfhelende werking van de nier niet voldoende om het proces van toenemende schade aan te kunnen.

De onderzoekers vermoeden dat zij nieuwe aangrijpingspunten kunnen ontdekken om het zelfhelende vermogen te versterken wanneer zij in detail zouden begrijpen wat de essentiële stappen zijn in deze cellulaire herstelprocessen. Door zijn eigen onderzoek van de afgelopen jaren heeft de onderzoeker sterke aanwijzingen verkregen dat het micromileu (zoals hoeveelheid zout) in het tubulaire systeem van de nier een centrale rol speelt in het moduleren van de regeneratieve capaciteit van de nier. Er zijn verschillende (experimentele) geneesmiddelen (SGLT2-remmers, angiotensinogeenremmer) die dit beïnvloeden en die mogelijk een nierfunctie-besparende werking kunnen hebben door op dit zelfherstellende mechanisme aan te grijpen, terwijl een te zout dieet waarschijnlijk het tegenovergestelde effect heeft.

De onderzoekers willen kijken of het gebruik van deze (experimentele) geneesmiddelen de nier kan stimuleren om zijn regeneratieve capaciteit te verhogen. En ook of een hoog-zout-dieet die werking juist remt. Zij gebruiken genetisch gemodificeerde muizen en twee manieren om mini-niertjes te kweken (organoïden en niertjes-op-een-chip) waarmee de stamcellen gevolgd kunnen worden tijdens het regeneratieve proces. Vervolgens brengen de onderzoekers de transitie van stamcel naar gerepareerd weefsel gedetailleerd in kaart om zo de achterliggende mechanismes beter te begrijpen. Dat doen zij door gebruik te maken van nieuwe technieken (‘single cell RNA-sequencing en metabolomics’) waarmee van elke individuele cel de genetische en metabole informatie kan worden bepaald. Dit zou uiteindelijk de mogelijkheid kunnen bieden om therapeutische strategieën te ontwikkelen die aanzetten tot regeneratie van de nier en de ontwikkeling van chronisch nierfalen kunnen remmen. Daarnaast zou de uitkomst van deze studie extra indicaties kunnen geven voor het gebruik van SGLT2- remmers voor nierpatiënten (een medicijn dat al op de markt is) en een (extra) contra-indicatie voor te zout eten.

https://nierstichting.nl/wat-wij-doen/onderzoek-en-patientenhulp/1-miljoen-euro-onderzoek/zelfherstellend-vermogen-van-de-nier-stimuleren/

Soort: fundamenteel, identificatie, celonderzoek, stamcellen, dieronderzoek, organoïden, nier-op-een-chip
Onderwerp: zelfherstellend vermogen, cellulaire herstelprocessen, zout