Projectcode 14OI13 Projectleider Dr. Roel Bijkerk Projecttype Innovation Organisatie LUMC - Afd. Interne Geneeskunde Toegekend bedrag € 100.000,00 Startdatum 1-01-2015 Looptijd 26 maanden Status Afgerond
Doel
Het opsporen van long non-coding RNA's (stukjes genetisch materiaal die signaalroutes in de cel aansturen) die belangrijk zijn in de ontwikkeling van nierfibrose (vorming van littekenweefsel in de nier, kenmerk van chronische nierschade). Uiteindelijk het ontwikkelen van nieuwe, gerichte behandeling van nierfibrose.
Samenvatting
Een belangrijk kenmerk van chronische nierziekte is het optreden van fibrose (vorming van littekenweefsel) in de nieren. Dit proces begint bij de afbraak van het netwerk van kleine bloedvaatjes (microvasculatuur) in en om de nierfiltertjes, wat leidt tot zuurstoftekort in de nier (ischemie). De endotheelcellen (binnenwand van bloedvaatjes) en de pericyten (steuncellen) zijn verantwoordelijk voor de stabiliteit van de kleine bloedvaatjes.
Risicofactoren voor nierfalen leiden tot het loslaten van de pericyten, een natuurlijk proces dat deel uitmaakt van de allereerste fase van de wondhelingsreactie. Ischemie zet de nier aan tot een overmatige wondhelingsreactie die uiteindelijk leidt tot overmatig littekenweefsel en vermindering van de nierfunctie. Er is geen gerichte behandeling die dit proces tegengaat.
Long non-coding RNA's (lncRNA's) zijn relatief lange stukjes genetisch materiaal die niet coderen voor eiwitten (eerste functie van RNA) maar in staat zijn de aflezing van genen in de cel te reguleren, waarmee ze signaalroutes en processen in de cel aansturen. Er zijn aanwijzingen dat lncRNA's een belangrijke rol spelen in de wondheling en in behoud van de kwaliteit van de bloedvaatjes in de nier. De hypothese luidt dat lncRNA's essentieel zijn in het proces van destabilisatie van de microvasculatuur in de nier bij fibrose en ischemie. De onderzoekers willen lncRNA's opsporen en onderzoeken of via deze weg de stabiliteit van de bloedvaatjes te beïnvloeden is.
Vraagstelling.
1. Het identificeren van lncRNA's in endotheelcellen en pericyten in nieren van muizen door middel van microvasculaire destabilisatie.
2. Het identificeren van lncRNA's in endotheelcellen en pericyten in niercellen van mensen door middel van microvasculaire destabilisatie.
3. Wat is het effect van het moduleren van gevonden lncRNA's op de microvasculaire stabiliteit?
Conclusies
Een verassende ontdekking uit recent onderzoek is het bestaan van long non-coding RNA's (stukjes genetisch materiaal, lncRNA's) die niet coderen voor eiwitten maar structurele en/of gen-regulerende functies hebben in de cel. Tot nu toe was er nog niets bekend over de mogelijke functie van deze RNA moleculen in het proces van destabilisatie van kleine bloedvaatjes in de nier bij fibrose.
In dit project hebben de onderzoekers verschillende typen lncRNA's geïdentificeerd in zowel endotheelcellen als pericyten van de kleine bloedvaatjes in de nier. De hoeveelheid van deze lncRNA's bleek sterk te veranderen tijdens de ontwikkeling van nierschade en zodoende een belangrijke rol kunnen spelen bij de wondhelingsreactie. Daarnaast is met behulp van celmodellen aangetoond dat het remmen van lncRNA's de wondhelingsreactie kan tegengaan. In de (nabije) toekomst kunnen deze inzichten bijdragen aan de ontwikkeling van behandelingen om de bloedvaatjes van de nier te beschermen en de ontwikkeling van chronisch nierfalen tegen te gaan.
Trefwoorden
Soort: Dieronderzoek, menselijke cellen; toegepast, niet-klinisch
Onderwerp: Renale fibrose, microvasculatuur, long non-coding RNA's, endotheel, pericyten