Iron Deficiency and Nephrotoxic Metals: a Dangerous Interplay?

Het gevaar van zware metalen in kaart brengen en de rol van het ijzertekort, dat relatief eenvoudig te behandelen is, hierin te onderzoeken bij patiënten met chronisch nierfalen en niertransplantatiepatiënten.

Accumulatie van zware metalen vormt een belangrijke risicofactor voor achteruitgang van de nierfunctie, met name bij patiënten met chronisch nierfalen en niertransplantatiepatiënten. Mensen worden dagelijks blootgesteld aan lage concentraties zware metalen. Recent hebben de onderzoekers aangetoond dat relatief lage concentraties zware metalen (cadmium, kwik en arsenicum) al verband houden met een verhoogd risico op transplantaatfalen bij niertransplantatiepatiënten. Blootstelling vindt voornamelijk plaats via consumptie van specifiek plantaardig voedsel. Vanwege de vele positieve gezondheidseffecten wordt het plantaardige dieet steeds vaker geadviseerd aan patiënten met een relatief goede nierfunctie. Het gevolg is echter een grotere blootstelling aan zware metalen in combinatie met een verhoogd risico op een ijzertekort. Dat laatste komt sowieso veel voor bij patiënten met chronisch nierfalen en niertransplantatiepatiënten. Vanwege het ijzertekort komen bepaalde metaaltransporters (die betrokken zijn bij de absorptie van ijzer) in zowel de darmen als de nieren meer tot expressie.

Middels dit onderzoek wordt de hypothese getest dat een ijzertekort ook onafhankelijk van bloedarmoede tot een verhoogde opname van zware metalen in de darmen en verhoogde retentie van zware metalen in de nieren leidt en daardoor een negatief effect op de nierfunctie heeft.
Hiervoor worden eerst de ijzerstatus en de spiegels van verschillende zware metalen in reeds afgenomen en opgeslagen bloedsamples van patiënten gemeten die aan de TransplantLines-studie deelnemen. Hetzelfde wordt gedaan voor de PREVEND-studie als reflectie op de algehele populatie. Deze studies leveren veel informatie op over de risico’s die aan zware metalen verbonden zijn, zowel voor de nierfunctie als voor verschillende andere parameters die gemeten zijn, zoals het concentratievermogen en de mate van tremor in de TransplantLines-studie. Daarnaast wordt binnen de EFFECT-KTx-trial, een gerandomiseerde trial voor de behandeling van ijzertekort bij niertransplantatiepatiënten, het effect van ijzertekort op de spiegels van zware metalen voor en na behandeling gemeten.

Om meer inzicht in de betrokken mechanismen te krijgen, wordt een experimenteel model toegepast waarin muizen/ratten met en zonder chronische nierschade op een ijzerbeperkt of -sufficiënt dieet worden gezet. Vervolgens wordt het effect hiervan op de opname van zware metalen in de darmen en op retentie van zware metalen in de nieren gemeten en wordt onderzocht via welke transporters dit verloopt. Tenslotte worden de betrokken transporters ook in gekweekte niercellen geanalyseerd.

fundamenteel, identificatie, validatie in modelsystemen, klinisch, dieronderzoek, menselijk materiaal, chronisch nierfalen, transplantatiepatiënten, plantaardig dieet, ijzertekort, toxische metalen, zware metalen, cadmium, lood, arsenicum