CKD – Y: Improving genetic diagnostics in Young CKD/ESRD patients

Het verhogen van het inzicht in het ontstaan van nierfalen bij jongvolwassenen door het toepassen van next-generation sequencing methoden (aflezen van grote aantallen genen). Het verbeteren van diagnostiek en genetisch advies aan families met nierziekte. Het uiteindelijk mogelijk maken van nieuwe vormen van preventie, vroege opsporing en behandeling.

Door terminaal nierfalen neemt de kwaliteit van leven drastisch af. Patiënten die hieraan lijden gaan eerder dood en lijden veelal ook aan andere ziekten. In Nederland is bij bijna 40% van de patiënten van 30 of jonger, die lijden aan terminaal nierfalen, geen primaire oorzaak voor het nierfalen gevonden. Bij deze groep jong volwassen patiënten hebben leeftijdsfactoren (zoals langdurig hoge bloeddruk of ouderdomssuikerziekte) vaak nog geen rol kunnen spelen. Daarom is het aannemelijk dat genetische aanleg bij hen een rol speelt in het ontstaan van de ziekte.
Er zijn de laatste jaren veel genen bekend geworden die een rol spelen bij het ontstaan van nierziekten. Tot voor kort was het technisch niet haalbaar om bij een patiënt in relatief korte tijd een grote hoeveelheid genen tegelijk te onderzoeken. Doorbraken in genetische technologie (‘next-generation sequencing’) maken het nu mogelijk om voorheen ondenkbare aantallen genen in grote groepen patiënten tegelijk te onderzoeken. In dit project zullen de onderzoekers deze techniek gebruiken om te bekijken in hoeveel jong volwassen patiënten met eindstadium nierfalen ze een genetische diagnose (een hoog risico aanleg) kunnen stellen.

Minimaal 19% van de patiënten met eindstadium nierfalen voor de leeftijd van 50 jaar heeft een genetische diagnose. In plaats van alleen patiënten met nierfalen door een onbekende oorzaak te onderzoeken, hebben de onderzoekers in twee grote studies alle patiënten met nierfalen uit dezelfde leeftijdscategorie genetisch onderzocht. Bij mensen met een genetische diagnose, bleek in de helft van de gevallen de eerdere klinische diagnose niet juist te zijn. De diagnose die gesteld was op basis van de klachten en verschijnselen, en aanvullende onderzoeken van de patiënt moest dus worden bijgesteld.
In een zijproject hebben de onderzoekers een nieuw gen voor de erfelijke nierziekte nefronofthise (NPH) gevonden. In een ander zijproject is er een nieuw model ontwikkeld voor een erfelijke ziekte die uitgaat van de nierbuisjes waardoor de onderzoekers deze ziekte beter begrijpen.
Doordat er nu meer bekend is over de oorzaak van nierfalen bij jonge mensen kan men een betere diagnose stellen. Hierdoor zijn er nieuwe mogelijkheden voor het vroeg opsporen van de nierziekte en voor een gepersonaliseerde behandeling. Ook is er meer mogelijk bij het screenen van familieleden (ook in het geval van een mogelijke donatie) en het informeren van mensen over de kans op nierziekte bij hun (toekomstige) kinderen. In de toekomst hopen de onderzoekers met deze kennis de progressie van de nierziekte te kunnen voorkomen.

Soort: onderzoek met mensen, dier; fundamenteel/toegepast, klinisch
Onderwerp: nierfalen bij jongvolwassenen, genetica, CAKUT (congenital anomalies of the kidney and urinary tract; aangeboren afwijkingen van de nieren of urinewegen), erfelijke nierziekten, NGS (next-generation sequencing)