Projectcode 21OK+010 Projectleider dr. Rutger Maas Projecttype Kolff+ Organisatie Radboudumc - Afd. Nierziekten Toegekend bedrag € 113.345,00 Startdatum 1-05-2022 Looptijd 24 maanden Status Lopend
Doel
Het identificeren van factoren in het bloed die nierschade veroorzaken bij patiënten met de nierziekte FSGS, en van lichaamseigen factoren die deze factoren kunnen remmen.
Samenvatting
Creativity grant.
Focale segmentale glomerulosclerose (FSGS) is een ernstige nierziekte die een fors eiwitlek vanuit het bloed naar de urine en verlies van de nierfunctie veroorzaakt. De behandeling van FSGS is gericht op het behoud van de nierfunctie door het terugdringen van het eiwitlek. Voor de behandeling worden prednison en andere afweeronderdrukkende medicijnen gebruikt, maar deze hebben onvoldoende effect op het eiwitlek en bovendien ernstige bijwerkingen. Zelfs een niertransplantatie lost het probleem niet op, omdat de ziekte direct terugkeert in de transplantaatnier. De oorzaak van FSGS is niet precies bekend. Duidelijk is wel dat de ziekte met name bepaalde cellen in de nierfilters aantast, de podocyten. Waarschijnlijk zitten er e´e´n of meerdere ‘FSGS factoren’, stoffen in het bloed die de podocyten beschadigen. De aard van de FSGS factoren is onbekend en stelt onderzoekers al tientallen jaren voor een raadsel.
De onderzoekers hebben een nieuwe laboratoriumtest ontwikkeld waarmee zij kunnen aantonen dat het bloed van patiënten met FSGS inderdaad een schadelijk effect heeft op gekweekte podocyten. Daarnaast konden zij met behulp van de test vaststellen dat toevoeging van het bloed van gezonde personen de schadelijke effecten van de FSGS factoren verminderde. Deze bevinding suggereert dat gezond bloed één of meerdere lichaamseigen remmers van de FSGS factoren bevat.
De hypothese is dat FSGS wordt veroorzaakt door een verstoorde balans tussen de FSGS factoren en lichaamseigen remmers in het bloed van patiënten.
Het doel van het project is het identificeren van zowel de FSGS factoren en zijn remmers. De werkwijze is hierbij als volgt: er wordt gebruikgemaakt van bloed van patiënten dat voor het onderzoek is bewaard. Met verschillende scheidingstechnieken wordt het bloed verdeeld in fracties met steeds kleinere hoeveelheden eiwit. Na elke bewerking wordt getest of de verschillende bloedfracties gekweekte podocyten beschadigen, net als het oorspronkelijke bloed. Op deze manier worden de FSGS factoren steeds verder opgezuiverd uit het bloed. Met dezelfde technieken worden de remmers uit het bloed van gezonde personen gezuiverd. Vervolgens wordt de eiwitsamenstelling van opgezuiverde fracties bepaald met geavanceerde analysemethoden (massaspectrometrie). Kandidaat FSGS factoren of remmers zullen opnieuw getest worden met de laboratoriumtest, en gemeten in het bloed van patiënten met FSGS.
Als de onderzoekers de FSGS factoren vinden, is de ontwikkeling van een gerichte behandeling mogelijk. Denk hierbij aan de ontwikkeling van medicijnen die de factoren zelf afbreken of de schadelijke effecten van de factoren op de nieren voorkomen. Identificatie van remmers zal zelfs directe betekenis hebben voor de behandeling. Toediening van remmers zou namelijk direct kunnen worden toegepast als een lichaamseigen behandeling van patiënten met FSGS.
Trefwoorden
fundamenteel, identificatie, menselijk materiaal, plasma, Focale segmentale glomerulosclerose (FSGS), FSGS factor, eiwitverlies bij glomerulaire ziekten, podocyten, nierfilters