Onderzoek naar cystevorming in nieren kan ziekte mogelijk vertragen

De erfelijke aandoening cystenieren veroorzaakt nierfalen doordat er steeds nieuwe, met vocht gevulde blaasjes in de nieren ontstaan. Medisch bioloog Laura Louzao Martinez zet zich met collega’s in om de onderliggende mechanismen van deze ziekte te begrijpen. “In recent onderzoek in een muismodel zagen we dat cysten in clusters groeien. Dat betekent dat een enkele cyste, andere aanzet tot groeien. We willen weten hoe dit werkt om de ziekte al in een beginstadium te kunnen vertragen”, zegt Louzao Martinez.

Onderzoek naar het 'sneeuwbaleffect'
Een belangrijk onderwerp in dit onderzoek is dus het 'sneeuwbaleffect', waarbij bestaande cysten de vorming van nieuwe cysten stimuleren. "We richten ons op specifieke moleculen die door de cysten worden uitgescheiden en die vervolgens omliggende niercellen aanzetten tot het vormen van meer cysten", legt Louzao Martinez uit. Deze kennis is belangrijk om stappen te kunnen zetten om deze kettingreactie te stoppen.

Niercysten-op-een-chip modellen
Louzao Martinez gebruikt geavanceerde niercysten-op-een-chip modellen, ontwikkeld door haarzelf in een eerder door de Nierstichting gefinancierd onderzoek. Deze modellen simuleren nierbuisjes met niercyste-cellen, waardoor het mogelijk is te onderzoeken welke factoren bijdragen aan cystevorming. "Zo kunnen we precies zien hoe deze factoren werken en hopelijk meerdere sleutelfactoren vinden die belangrijk zijn", voegt ze toe. Waarom liever meerdere factoren dan één factor? “Omdat we verwachten dat het niet voor iedere factor even gemakkelijk is medicijnen te ontwikkelen. Bij meerdere factoren hebben we meer kans dat we één of enkele geschikte medicijnen kunnen ontwikkelen.”

Voorkomen van verdere cystevorming
Het onderzoek doorloopt verschillende stappen. Eerst bepaalt Louzao Martinez of de moleculen die gevonden worden daadwerkelijk de oorzaak kunnen zijn van cystevorming. Vervolgens onderzoekt ze de betrokken biologische processen. "In een volgende fase van het onderzoek kunnen we proberen deze processen te blokkeren, om zo nieuwe cystevorming te voorkomen", zegt ze. Als de ziekte vertraagd kan worden in een vroege fase is het verlies van nierfunctie en de noodzaak voor dialyse of transplantatie waarschijnlijk te verminderen.

Verbetering van de levenskwaliteit voor patiënten
Louzao Martinez hoopt dat haar kortdurende onderzoek, dat ongeveer anderhalf jaar duurt, gaat bijdragen aan nieuwe behandelingsstrategieën voor niercysten. Dit kan de levenskwaliteit van patiënten flink verbeteren. Ze is optimistisch over het vinden van aanknopingspunten die de behandeling van cystenieren kunnen veranderen, vooral omdat het enige medicijn dat nu werkt, veel bijwerkingen heeft. "De noodzaak voor een alternatief is groot, en daar zet ik me graag voor in.”

Dr. Laura Louzao Martinez and prof. dr. Dorien Peters ontvangen 120.000 euro subsidie voor dit onderzoek, dat 14 maanden gaat duren.