De invloed van geslachtshormonen op chronische nierziekten

Chronische nierziekten zijn een groot probleem wereldwijd en ontwikkelen zich opvallend genoeg anders bij mannen dan bij vrouwen. Daniel van Raalte vertelt: "We zien dat mannen vaak sneller achteruitgaan in nierfunctie dan vrouwen. Vrouwen lijken beter beschermd te zijn tegen nierschade. We denken dat dit komt door hormoonverschillen.” Samen met collega’s gaat Van Raalte onderzoeken wat de invloed is van de hormonen testosteron en oestradiol, een vorm van oestrogeen, op chronische nierziekten.

Vijfjarige studie
In een vijfjarige studie gaan Van Raalte en zijn team eerst zorgvuldig onderzoeken hoe hormonen inwerken op de nieren door bloed- en nierweefsel uit biopten te analyseren. Daarnaast doen zij, in samenwerking met de genderpoli, onderzoek onder mensen die geen nierziekte hebben maar die van geslacht willen veranderen. Door hun nierfunctie te volgen tijdens dit proces, hopen ze beter te begrijpen hoe (verschillen in) geslachtshormonen de nieren beïnvloeden. Ook wordt onderzoek gedaan op basis van data uit de grootschalige Amsterdamse HELIUS-cohortstudie, waarin de gezondheid van mensen met diverse etnische achtergronden gedurende langere tijd gevolgd is.

Wisselwerking medicijnen en hormonen
Van Raalte en zijn team onderzoeken daarnaast de wisselwerking tussen niermedicijnen en hormonen: "Als we begrijpen hoe hormonen maar ook medicijnen nierziekten beïnvloeden, kunnen we behandelingen ontwikkelen die echt passen bij de patiënt, of het nu een man of een vrouw is."

Onderzoek voor en na de menopauze
In de cohortstudie wil Van Raalte onder meer onderzoek doen naar nieren en hormoonwaarden van vrouwen voor en na de menopauze. Het is bekend dat vrouwen na de menopauze minder oestradiol (oestrogeen) aanmaken, iets wat mogelijk een effect heeft op het verloop van chronische nierziekten. Over deze effecten is weinig tot niets bekend, omdat onderzoek naar chronische nierziekten tot nu toe vooral onder mannen is gedaan.

Rekening houden met geslacht patiënten
“Door in de breedte de invloed van de hormonen testosteron en oestradiol (oestrogeen) op chronische nierziekten beter te begrijpen, kunnen we de basis leggen voor meer gepersonaliseerde behandelingen, die rekening houden met het geslacht van patiënten,” zegt Van Raalte. Dit kan verschil maken in de manier waarop nierziekten in de toekomst behandeld worden.

Professor Daniel van Raalte ontvangt 420.000 euro subsidie voor zijn onderzoek, dat vijf jaar gaat lopen en waarin wordt samengewerkt met UMC Utrecht, Erasmus MC en universiteiten in de Verenigde Staten en Denemarken.