Vaatstijfheid, hoge bloeddruk, zout en cystenieren

Bij mensen met cystenieren groeien er holtes met vocht (cystes) in hun nieren en lever. De cystes worden steeds groter en verdringen het gezonde nierweefsel. De meeste mensen met cystenieren krijgen gemiddeld op 60-jarige leeftijd nierfalen. Ze zijn dan afhankelijk van dialyse of een transplantatie.
Een hoge bloeddruk is een voorspeller dat de cystes snel groeien en de nierfunctie achteruitgaat. En nog voordat de bloeddruk hoog wordt, blijken patiënten met cystenieren stijve vaten te hebben. Vaatstijfheid is daarom een van de vroege tekenen van een hoge bloeddruk.

Zout
Salih denkt daarom dat je op dat moment zou moeten behandelen. Als je vaatstijfheid kunt verminderen, voorkom je uiteindelijk een hoge bloeddruk én de gevolgen die dat voor de nieren heeft. Hij denkt dat het antwoord ligt bij zout. Salih vermoedt dat patiënten met cystenieren gevoeliger zijn voor zout dan anderen, waardoor bij hen eerder vaatstijfheid ontstaat. Het is alleen niet bekend hoeveel zout te veel is bij cystenieren.
Salih wil inzicht in de rol van een hoog-zoutdieet op vaatstijfheid bij patiënten met cystenieren. “Het viel mij in gesprekken met patiënten met cystenieren op dat ze veel behoefte hebben aan leefstijlinterventies. Toen ik op zoek ging naar de effecten van een hoog-zoutdieet op cystenieren ontdekte ik dat daar ontzettend weinig onderzoek naar is gedaan. Dat is de reden om dit project op te zetten.”

Oud medicijn
Een tweede doel van de studie is onderzoeken of de invloed van zout op de vaatstijfheid gestopt kan worden met het medicijn amiloride. Op dit moment krijgen patiënten met cystenieren een medicijn dat de groei van cystenieren maar zeer beperkt kan remmen. Maar dat middel heeft de vervelende bijwerking dat mensen er tot wel zes liter per dag van moeten plassen. Amiloride heeft dat effect niet. Het bestaat al lang en wordt gebruikt voor hoge bloeddruk. Amiloride blokkeert het zoutkanaal in de nier en Salih vermoedt dat patiënten met cystenieren daarom baat kunnen hebben bij dit middel.
De proefpersonen volgen een dieet waar maar 3 gram zout inzit. Weinig zout eten is erg moeilijk. De proefpersonen worden daarom begeleid door een diëtist en krijgen van het ziekenhuis zoutarm brood. Bij een eerdere studie met een laag-zoutdieet van het Erasmus MC lukte het de proefpersonen zich aan het dieet te houden. Door die ervaring gaat Salih ervan uit dat het ook nu gaat lukken.

Twee groepen krijgen zouttabletten (de andere twee krijgen een placebo) met daarin 6 gram zout zodat ze per dag 9 gram binnenkrijgen. “Dat is ongeveer een gemiddeld westers dieet. Maar het is wel een hoog-zoutdieet, want het advies is maximaal 6 gram per dag.” Ook krijgen twee groepen het middel amiloride en de andere twee groepen krijgen een placebo.

“Misschien kan ik laten zien dat de effecten van veel zout teniet worden gedaan door het medicijn amiloride. Dat betekent dat we mensen een leefstijladvies kunnen geven en vervolgens dit medicijn als het ze niet lukt om weinig zout te eten.” Salih is positief gestemd als het gaat om amiloride. “Ik verwacht wel dat amiloride het effect van veel zout tenietdoet en de vaatstijfheid vermindert. Het is ook een plasmedicijn dus je gaat er ook wat zout van plassen. Als het niet helpt, moeten we er krachtig aan gaan werken om een laag-zoutdieet te laten slagen.”