Innovatie in peritoneaaldialyse biedt kansen voor nierpatiënten

Buikspoeling
Bij peritoneaaldialyse (PD), ook wel bekend als buikspoeling, filtert het buikvlies afvalstoffen uit het bloed. Dit gebeurt met een specifieke spoelvloeistof, die via een katheter de buikholte binnenstroomt. Om zo afvalstoffen en overtollig vocht uit het lichaam te verwijderen. In Nederland maken 870 nierpatiënten gebruik van deze behandelmethode. Wat neerkomt op zo’n 5 procent van het totaal aantal patiënten dat van een nierfunctievervangende behandeling gebruik maakt.

Voor veel patiënten is PD een minder belastende behandeling dan hemodialyse. Met name omdat buikspoelingen thuis gedaan worden, en de dialyse meer geleidelijk gaat, waardoor patiënten zich over het algemeen beter voelen. Het nadeel is dat afvalstoffen en overtollig water bij deze behandelmethode onvoldoende verwijderd worden. Hierdoor kunnen ernstige gezondheidsproblemen ontstaan, met een verminderde kwaliteit van leven en hoge sterftecijfers als gevolg. Ook slikt een patiënt bij deze behandelwijze vaak meer dan 15 pillen per dag. Door ernstige complicaties, zoals buikvliesontsteking, moeten mensen vaak noodgedwongen stoppen met PD. Waardoor ze aangewezen zijn op hemodialyse, een vaak veel zwaarder ervaren behandeling.

Optimaliseren van het PD-Systeem
Karin Gerritsen zoekt naar manieren om het huidige PD-systeem te verbeteren. In samenwerking met het bedrijf Nanodialysis is een techniek ontwikkeld die continu de spoelvloeistof in de buik zuivert en circuleert. Dit heeft meerdere voordelen voor nierpatiënten. Naar verwachting verwijdert het systeem meer afvalstoffen dan de huidige PD, waardoor patiënten zich beter voelen en minder pillen en minder dieetbeperking nodig hebben. Daarnaast verwacht ze dat de kans op infectie van het buikvlies kleiner is, want patiënten wisselen de spoelvloeistof dagelijks maar één keer. In plaats van zo’n vier tot zes keer per dag, zoals nu het geval is. Ook gaat de kwaliteit van het buikvlies waarschijnlijk minder snel achteruit. Dit is mede te danken aan de minder hoge glucoseconcentraties die in de spoelvloeistof nodig zijn om overtollig vocht te verwijderen. Hierdoor kunnen patiënten langer gebruik maken van PD en wordt hemodialyse uitgesteld.

Op dit moment wisselen patiënten hun spoelvloeistof ofwel overdag (continue ambulante peritoneale dialyse, CAPD) ofwel ’s nachts (automatische peritoneale dialyse, APD). Het nieuwe systeem is ter vervanging van huidige PD-systeem voor in de nacht (APD) en is dus vooral geschikt voor patiënten die nu ook ’s nachts dialyseren. Het systeem is compacter en makkelijker te bedienen, wat het gebruiksvriendelijker maakt voor de patiënt. Afhankelijk van de voorkeur van de patiënt kan – naast het systeem voor de nacht - overdag een klein draagbaar apparaat worden gebruikt dat zorgt voor extra bloedzuivering.

Het onderzoek van Gerritsen is gebaseerd op eerdere preklinische onderzoeken, waarin deze nieuwe techniek goed is bevonden. Karin Gerritsen is enthousiast: ‘’Met ons systeem wordt de spoelvloeistof continu gezuiverd, waardoor de concentratie van afvalstoffen in de spoelvloeistof laag blijft. Hierdoor verbetert de bloedzuivering. Daarnaast worden lagere glucoseconcentraties gebruikt om overtollig water te verwijderen, wat beter is voor de conditie van het buikvlies. We zijn nu bezig met de laatste stappen om het systeem geschikt te maken voor het testen in patiënten.’’

Jasper Boomker, programmamanager Technologische Innovatie bij de Nierstichting: ‘’De Nierstichting vindt het belangrijk dat iedere patiënt een behandeling krijgt die het beste in zijn of haar leven past. Dit project kan daadwerkelijk een apparaat opleveren dat voordeel biedt voor mensen die buikspoelingen ondergaan. Wij hopen dat deze techniek patiënten in staat stelt om langer op een zelfstandige manier te dialyseren. En dat de buikspoeling als techniek langer meegaat.’’

Het project heeft een budget van ruim €1.000.000. De Nierstichting financiert dit project samen met Health~Holland, Topsector Life Sciences & Health. Waarbij PPS-toeslag beschikbaar is gesteld aan de Nierstichting, ter stimulering van publiek-private samenwerking. Nanodialysis is als partner betrokken bij dit samenwerkingsproject.