Nierschade voorkomen bij veroudering

Wat veroorzaakt achteruitgang van de nieren

Tijdens het ouder worden neemt de nierfunctie geleidelijk af. Dit is een natuurlijk proces, vergelijkbaar met andere lichaamsfuncties. De vermindering van de nierfunctie start rond het 40e levensjaar en is ongeveer 0,4 procent per jaar. Van de 70-plussers heeft 40 procent een nierfunctie lager dan 60 procent, ofwel chronische nierschade. Klachten ontstaan vaak pas als de nieren sterk achteruit zijn gegaan en de werking nog maar 30 procent of minder is.
De natuurlijke achteruitgang van de nierfunctie wordt veroorzaakt door slijtage, en uiteindelijk beschadiging, van de nierfilters. Nierfilters die eenmaal zijn beschadigd herstellen meestal niet meer. Zo blijven er steeds minder gezonde nierfilters over en kunnen de nieren steeds minder afvalstoffen verwijderen.

Er is een aantal risicofactoren dat kan zorgen voor een versnelde achteruitgang van de nieren tijdens veroudering:

• Niet aanpassen van medicatie: de nieren verwijderen veel medicijnen uit het lichaam. Maar bij een verminderde nierfunctie blijven deze medicijnen langer en in hogere concentraties in het bloed. Ook bij dreigende uitdroging door bijvoorbeeld koorts, diarree, overgeven of een hittegolf is extra aandacht voor veilig medicijngebruik nodig. Als de medicatie in dit soort situaties niet wordt aangepast, bijvoorbeeld met een andere dosis of een ander medicijn, dan ontstaat een verhoogd risico op versnelde nierschade.
• Diabetes
• Hoge bloeddruk

Wat kun je doen om versnelde achteruitgang van de nieren te voorkomen

• Let op je medicijngebruik. Sommige hartmiddelen en medicijnen tegen hoge bloeddruk, hoog cholesterol en diabetes kunnen (acute) nierschade veroorzaken of verergeren. Als je ouder bent dan 70 jaar, dan kan je arts medicijnen die een relatie hebben met de nieren alleen voorschrijven als een recente nierfunctie bekend is.
• Leef Gezond. Gezond leven houdt je bloedsuiker, bloeddruk en het cholesterol beter in evenwicht. Een gezonde leefstijl betekent dat je:
  - Niet rookt
  - Zoutbewust en gezond eet:
  - Check hoeveel zout je eet met de Zoutmeter
  - Zorg dat je maximaal 6 gram zout per dag eet
  - Eet volgens de Schijf van Vijf. Hiermee beperk je onder andere de inname van verzadigd vet.
  - Afvalt als je te zwaar bent: bereken je BMI om te bepalen of je een gezond gewicht hebt. Bij een BMI hoger dan 25 is het voor volwassenen verstandig om af te vallen. 
  - Als volwassene minimaal 150 minuten (2½ uur) per week matig intensief beweegt, verspreid over diverse dagen. Daarnaast is de aanbeveling van de Gezondheidsraad om spier- en botversterkende activiteiten te doen.
  - Iedere nacht voldoende slaapt: een gezonde slaapduur is voor volwassenen 7 tot 9 uur per nacht.
  - Leert omgaan met stress: zorg dat je weet op welke manieren jij kunt ontspannen en hoe je dit kunt bereiken.