FAQ Orgaandonatie na overlijden

In het huidige systeem kun je in het Donorregister kiezen uit vier opties:

• Ja (al dan niet met uitzondering van bepaalde organen)
• Nee
• Mijn partner of familie beslist (nabestaanden)
• De door mij gekozen persoon beslist

Als je geen keuze maakt wordt standaard die beslissing bij je nabestaanden gelegd. Als het nieuwe systeem ingaat, blijven dezelfde vier opties bestaan. Je krijgt meerdere malen een brief met het verzoek je keus vast te leggen. Als je hier herhaaldelijk niet op reageert wordt er vanuit gegaan dat je GEEN BEZWAAR hebt tegen orgaandonatie.

Het Actief Donor Registratiesysteem (ADR) zorgt er voor dat alle Nederlanders van 18 jaar en ouder die nog geen keuze hebben vastgelegd meermalen wordt gevraagd om zich alsnóg te registreren. Reageer je na herhaalde oproepen niet op dit verzoek, dan word je als ‘geen bezwaar’ geregistreerd. Deze registratie kun je, net als nu, op elk moment inzien en veranderen. Dit nieuwe systeem gaat in juli 2020 in.

Wanneer iemand geen keuze in het Donorregister laat vastlegeggen, dan moeten de nabestaanden een beslissing nemen. Ook wanneer de overledene heeft aangegeven dat hij of zij de keuze graag aan de nabestaanden laat. Nabestaanden kunnen dan toestemmen of weigeren. Als er een keuze is vastgelegd door de overledene, dan wordt aan de nabestaanden geen toestemming meer gevraagd. De nabestaanden worden uiteraard wel over het besluit geïnformeerd. De geregistreerde keuze is de wettelijke wilsbeschikking van de overledene. In de praktijk gebeurt het een enkele keer per jaar dat de nabestaanden in overleg met de arts tegen de wens van de overledene ingaan. De gronden hiervoor moeten zeer zwaarwegend zijn.

Ja, je kunt je registratie online bekijken en wijzigen door in te loggen met je DigiD. Je kunt ook online een donorformulier invullen en je keuze wijzigen. Dat kan ook via donorregister.nl of met een papieren donorformulier dat je bij de gemeente kunt ophalen. De keuze die je invult op het nieuwe formulier vervangt automatisch je oude keuze.

Nee, in Nederland is het niet mogelijk om voorwaarden aan de ontvanger te stellen. In de Wet op de orgaandonatie (WOD) is vastgelegd dat De Nederlandse Transplantatiestichting (NTS) de organen en weefsels toewijst door de opgeslagen medische gegevens van iedereen die op de wachtlijst staat te matchen met de informatie van de donor. De geschikte ontvangende patiënt op de wachtlijst wordt bepaald aan de hand van een speciaal computerprogramma. Bij nierdonatie bij leven kan de gever wel bepalen aan wie hij de nier geeft.

Een bepaalde seksuele voorkeur is geen reden om iemand uit te sluiten voor donatie. Als homo kun je dus gewoon donor zijn en je als donor registreren.

Ook als je ziek bent, soms zelfs als je kanker hebt (gehad), een bloedtransfusie kreeg of als je medicijnen gebruikt, is het zinvol om je te registreren als donor. Een orgaan of weefsel dat is aangetast door ziekte of medicijngebruik komt soms niet meer in aanmerking voor donatie. Toch blijven er vaak andere organen en weefsels over die wel geschikt zijn voor donatie.
Bekijk deze film over Ik heb een ziekte en gebruik (veel) medicijnen, kan ik nog orgaandonor zijn? of kijk op de website van de Nederlandse Transplantatiestichting.

Ja. Als je medicijnen gebruikt kan je donor zijn. Als je overlijdt, kijken artsen of ze de organen en weefsels kunnen gebruiken om te transplanteren. Soms zijn organen bijvoorbeeld niet geschikt, maar weefsels wel.

Ja. Vanaf 12 jaar kun je je wensen na overlijden in het donorregister vastleggen. Kinderen jonger dan 12 jaar kunnen nog geen keuze laten vastleggen. Voor hen nemen ouders of voogd een beslissing bij overlijden.

Doneren van organen en weefsels kan vanaf je geboorte tot op hoge leeftijd. Voor de lever en voor nieren geldt geen maximumleeftijd. Je bent dus nooit te oud voor orgaandonatie.
Of iemand uiteindelijk ook donor wordt, hangt af van het moment, de oorzaak en de plaats van overlijden. Ook de lichaamsconditie van de overledene en de kwaliteit van de organen en weefsels zijn hierbij van belang. Kijk ook op de website van de Nederlandse Transplantatiestichting.

Het donorformulier is een formulier waarop u aangeeft of u wel of niet donor wilt zijn na uw overlijden. U heeft de volgende keuzes:

• Keuze 1: Ja, ik stel mijn organen en weefsels na mijn overlijden beschikbaar voor transplantatie. (Desgewenst kunnen organen en/of weefsels van donatie worden uitgesloten.)
• Keuze 2: Nee, ik geef geen toestemming. Ik stel mijn organen en weefsels na mijn overlijden niet beschikbaar voor transplantatie.
• Keuze 3: Ik laat de beslissing over aan mijn familie en eventuele partner. Mijn nabestaanden beslissen of mijn organen en weefsels beschikbaar zijn voor transplantatie.
• Keuze 4: Ik laat de beslissing over aan een specifieke persoon die de beslissing mag nemen na mijn overlijden. Hij of zij beslist of mijn organen en weefsels beschikbaar zijn voor transplantatie.

Nee. Het uitnemen van de organen of weefsels gebeurt heel zorgvuldig. Met respect voor de overledene en de nabestaanden. De nabestaanden van een orgaandonor moeten wel voorbereid zijn op de extra bleke kleur van de overledene die veroorzaakt is door bloedverlies bij de donoroperatie.

Hersendood is het onherstelbaar en volledig verlies van de hersenfunctie: iemand die hersendood is kan niet meer zelfstandig ademhalen. Ook alle andere hersenfuncties, zoals het regelen van bloeddruk en temperatuur, zijn uitgevallen. De hersendood wordt vastgesteld door meerdere artsen volgens een uitvoerige, vastgestelde procedure. Voor nabestaanden is een hersendoodverklaring een heel moeilijke mededeling: door de kunstmatige beademing ziet de hersendode er niet dood uit. Hij lijkt te slapen, heeft een normale huidskleur en voelt nog warm aan. Het blijven behandelen van een hersendode is echter zinloos, deze persoon is immers overleden.

Een donor (iemand die organen en/of weefsels afstaat na overlijden) is van grote betekenis voor zieke mensen. Een orgaan, zoals een hart of een long, kan voor iemand anders levenreddend zijn: een groot aantal mensen overlijdt jaarlijks tijdens het wachten op een nieuw orgaan. Een donor kan het leven van één of meer mensen redden, soms kan één donor wel tot acht mensen een nieuw leven geven. In het geval van de nieren kan een nier van een overleden persoon ongeveer vijftig procent van iemands nierfunctie teruggeven. Dat betekent voor nierpatiënten een enorme verbetering van de gezondheid en van de kwaliteit van leven.

Absoluut niet. Medisch specialisten die niet betrokken zijn bij de transplantatie stellen de dood van de hersenen vast aan de hand van een wettelijk protocol, het hersendoodprotocol. Het hersendoodprotocol beschrijft stapsgewijs welke onderzoeken artsen moeten uitvoeren om de dood van de hersenen vast te stellen. Het protocol wordt regelmatig aangepast aan de laatste stand van de medische wetenschap. Het onderzoek voor het vaststellen van de hersendood gebeurt in alle ziekenhuizen op dezelfde manier.

Digitaal registreren is mogelijk via donorregister.nl. Je kunt ook een formulier aanvragen bij je gemeente of contact opnemen met donorregister.nl. Het donorregistratieformulier is soms ook verkrijgbaar bij de huisarts en de apotheek.

In het jaar dat iemand 18 wordt, krijgt hij/zij automatisch het donorregistratieformulier thuisgestuurd. Voorlichting over alle aspecten rond het donorschap vind je op de website van de Nederlandse Transplantatiestichting.

Vitale organen en weefsels: nieren, lever, hart, alvleesklier, darmen, longen, hoornvliezen, hartkleppen, huid, bloedvaten, botweefsel, kraakbeen en pezen. Bij leven kan een nier en gedeelten van de lever beschikbaar worden gesteld.