FAQ Orgaandonatie bij leven

Meer informatie over een nier afstaan bij leven kun je vinden in de brochure Nierdonatie bij leven. Ook de websites donatiebijleven.nl en nieren.nl bieden informatie.

De Vereniging van Nierdonoren beschikt over ervaringsdeskundigen aan wie je specifieke vragen kunt stellen. Op hun website vind je meer informatie. Ook op de website nieren.nl vind je informatie en verhalen van dondoren en ontvangers.

Volgens de Wet op de Orgaandonatie (WOD) is orgaanhandel strafbaar. Wel zijn er verhalen bekend van mensen die hun nier aangeboden hebben op internet. De respons daarop blijkt klein. In de screening van donoren bij levende donatie wordt tevens bij personen die geen relatie hebben met de ontvanger op dergelijke motieven doorgevraagd.

Het uitgangspunt is dat donoren die vrijwillig en onbaatzuchtig een nier afstaan hun kosten geheel of gedeeltelijk vergoed krijgen. De zorgverzekeraar van de ontvanger vergoedt de kosten van medische zorg (vooronderzoeken, opname en operatie) en de reiskosten die de donor tot 3 maanden na de operatie moet maken in verband met de donatie.
Een werkgever meldt zijn werknemer/donor ziek bij het UWV. Die regelt vergoeding van het bruto salaris van de werknemer/donor aan de werkgever.
Zelfstandigen, die ten gevolge van een orgaandonatie niet kunnen werken, geen (volledig dekkende) arbeidsongeschiktheidsverzekering hebben en inkomen missen, kunnen een beroep doen op de regeling 'Subsidie donatie bij leven' die namens het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport door de Nederlandse Transplantatie Stichting wordt uitgevoerd. Ook voor niet-medische kosten zoals reis- en verblijfkosten van donoren die buiten Nederland wonen, reiskosten voor iemand die de donor bijstaat, vergoeding extra zorgkosten en een eenmalige vaste vergoeding voor extra uitgaven ten gevolge van de donatie, herstel of voorbereiding ervan, kan men een beroep doen op deze regeling.

Belangrijk: de kosten van de jaarlijkse nacontrole voor donoren bij de huisarts of in het ziekenhuis vallen per 1 januari 2011 buiten het eigen risico van de zorgverzekering.

Meer informatie

De Nierstichting stelt de algemene voorlichtingsbrochure Nierdonatie bij leven beschikbaar voor mensen die overwegen bij leven een nier af te staan.
Nadere informatie kan ingewonnen worden bij de maatschappelijk werkenden van de transplantatiecentra en bij de Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS).
De website donatiebijleven.nl bevat informatie over donatie bij leven en de subsidieregeling. Hier is ook een aanvraagformulier beschikbaar. 
Donoren, zorgverzekeraars en medische professionals kunnen als ze vragen hebben contact opnemen met de contactpersoon donatie bij leven van de NTS. Dit kan telefonisch op nummer 071-57.95.777, of door een e-mail te sturen naar donatiebijleven@transplantatiestichting.nl.

In onze informatiebrochure Nierdonatie bij leven vind je informatie voor mensen die overwegen bij leven een nier af te staan. De transplantatiecentra waar men zich kan melden voor donatie worden ook in deze brochure genoemd.

Steeds vaker overwegen mensen een nier af te staan aan een onbekende nierpatiënt op de wachtlijst. Deze manier van doneren noemt men ook donatie met altruïstische motieven (onbaatzuchtig iets doen voor een ander). Redenen voor deze mensen zijn vaak dat zij een nierziekte van dichtbij hebben meegemaakt, of een altruïstische levensinstelling hebben.

Er zijn ook nadelen verbonden aan donatie bij leven. Door het uitnemen van de nier blijft een litteken zichtbaar. Verder is het van belang te beseffen dat ook in deze operatie een risicofactor schuilt, hoe klein ook, zoals: een wondinfectie 14 op de 1.000, trombose 7 op de 1.000, longontsteking 28 op de 1.000 en overlijden 0,3 op de 1.000. De ervaring leert dat veel donoren na de operatie vroeg of laat een tijdelijke terugval krijgen op emotioneel gebied. Tevens is het succes van de donatie niet gegarandeerd. Het kan zijn dat de nier bij de ontvanger slechts kort functioneert. Dit kan teleurstelling veroorzaken.

De voordelen van nierdonatie bij leven zijn de volgende:

• De transplantatie kan worden gepland. Hierdoor zijn zowel donor als ontvanger op het moment van de operatie in een optimale conditie.
• De wachttijd op een nier wordt aanmerkelijk verkort, waardoor de ontvanger minder lang of helemaal niet hoeft te dialyseren.
• De nier van een levende donor functioneert vaak langer dan een nier van een overleden donor.
• Bij nierdonatie bij leven binnen de familie is een bijkomend voordeel dat de weefselkenmerken van de donornier vaak goed overeenkomen met die van de ontvanger.
• De resultaten voor de gezondheid van donor en ontvanger zijn op de lange termijn gemiddeld genomen goed.

Het is heel goed mogelijk na donatie van een nier met één nier verder te leven. Een potentiële nierdonor wordt gescreend op mogelijke risicofactoren in de toekomst en alléén geselecteerd als een goede gezondheid is vastgesteld. In het algemeen zijn er geen beperkingen in leefstijl. Ook zijn er geen speciale voorzorgsmaatregelen voor een eventuele zwangerschap. In sommige gevallen worden gevaarlijke sporten, zoals bijvoorbeeld ijshockey, afgeraden.

Soms kan een donor niet rechtstreeks aan zijn beoogde ontvanger doneren omdat hun bloedgroepen niet matchen. In zo’n geval kan cross-over transplantatie ofwel ruiltransplantatie een alternatief zijn. Bij cross-over transplantatie wordt een ander koppel van donor en ontvanger gezocht en staan beide donoren een nier af aan de ontvanger van het andere koppel. In sommige gevallen is het ook mogelijk door de bloedgroep heen te transplanteren (bloedgroep AB0 incompatibele niertransplantatie). Vraag ernaar bij een transplantatiecentrum.

Nierdonatie bij leven is een manier om nierpatiënten een kans op een nieuw leven te geven. De resultaten van nierdonatie bij leven zijn goed en de consequenties voor de donor zijn veelal aanvaardbaar. Een donor kan zijn of haar nier afstaan aan een familielid, partner of vriend(in), maar ook aan een onbekende nierpatiënt op de wachtlijst. De donor voldoet indien de bloedgroep past bij de ontvanger, de weefselkenmerken van de nier geen bezwaar opleveren voor de ontvanger en geen nierziekte aanwezig is en geen ziekte waardoor de nierfunctie kan verslechteren in de toekomst (bijvoorbeeld diabetes of een sterk verhoogde bloeddruk).

Iedereen die gezond is en meerderjarig kan bij leven één nier doneren aan iemand die een nier nodig heeft. Als iemand een nier wil doneren kijken artsen en psychologen altijd goed naar de gezondheid en de motivatie van de donor. De donor moet een weloverwogen besluit kunnen nemen en op de hoogte zijn van alle voor- en nadelen van donatie.

Een gezonde persoon heeft twee nieren, maar met één nier leven is heel goed mogelijk. Iemand kan er dus voor kiezen een nier te doneren aan iemand die er een nodig heeft. Door de lange wachttijd op een postmortale nier neemt het aantal levende nierdonoren elk jaar verder toe. Meestal staan mensen een nier af aan een naaste, om deze persoon een beter toekomstperspectief te bieden. Soms staan mensen een nier af aan een onbekende (zogenaamde altruïstische of Samaritaanse donoren).