FAQ Nieren en nierziekten

De meeste mensen hebben twee nieren. Een persoon kan om verschillende redenen 1 nier hebben, de meest voorkomende redenen zijn:

• Je kunt geboren worden met 1 nier.
• Een nier kan verwijderd worden na een ongeluk waarbij de nier onherstelbaar beschadigd is of om kanker van de nier te behandelen. De verwijdering van een nier wordt ook wel nefrectomie genoemd.
• Een groeiend aantal mensen doneert een nier bij leven aan iemand waarvan de nieren beide niet meer (voldoende) werken.

De meeste mensen leven een gezond, normaal leven met één nier. Het is echter natuurlijk op de lange termijn wel mogelijk dat de nier geleidelijk aan wat achteruit gaat. De meest voorkomende uitingen hiervan zijn een combinatie van een hoge bloeddruk, eiwit in de urine en een verminderde werking van de nierfilters (GFR). Zo lang deze eventuele veranderingen als ze optreden onder controle zijn van je arts, beïnvloeden ze niet snel je gezondheid. Het is natuurlijk wel altijd belangrijk om de voorschriften van de arts en alle adviezen die hij/zij geeft op te volgen.

Nierinsufficiëntie betekent dat je nieren niet meer goed werken. Vaak wordt een onderverdeling gemaakt in chronische en acute nierinsufficiëntie.

Nierziekten die acuut, plotseling, zich aandienen kunnen verschillende oorzaken hebben, bijvoorbeeld een nierfilterontsteking. In het geval van acute nierziekten kunnen de nieren (gedeelten van) hun functie en taken plotseling minder goed, en soms helemaal niet, uit voeren. In dit laatste geval kan het zo zijn dat je ineens niet meer kunt plassen. En als je niet meer plast, raak je op een gegeven moment 'overvult'. Je krijgt hoofdpijn als gevolg van een hoge bloeddruk of je wordt kortademig, je krijgt oedemen (zwellingen) en je hebt het benauwd.

Meer over nierfilterontsteking kun je lezen in de folder Nierfilterontsteking.
Meer over chronische nierinsufficiëntie vind je in de folder Chronische nierinsufficiëntie.

Kanker is inmiddels doodsoorzaak nummer 1 in Nederland. Kanker is een verzamelnaam voor aandoeningen waarbij door ongecontroleerde celdeling gezwellen ontstaan die ingroeien in omliggende weefsels en op deze manier gezond weefsel verdrukken. Vormen van kanker zijn van bijna alle onderdelen van het lichaam mogelijk waarbij als voorwaarde geldt dat dit onderdeel in stand wordt gehouden door celdeling.

Ook kanker van de nieren kan voorkomen. Gelukkig is het bij volwassenen niet 1 van de meest voorkomende vormen. Bij kinderen treedt een niertumor in verhouding echter vaker op, in 5% van de gevallen dat een kind kanker heeft is er sprake van een niertumor. Veelal is er sprake van een zogenaamde Wilmstumor. Positief is wel dat veel kinderen kunnen genezen van een tumor aan 1 of beide nieren. Dat de diagnose kanker een intensieve behandeling tot gevolg heeft staat buiten kijf.

Een cyste is een met vocht gevulde holte. Cysten ontstaan door het uitzetten van de nierbuisjes waardoor uiteindelijk holtes gevormd worden. Sommige mensen hebben één of een paar cysten in hun nier, dit is onschuldig. Bij de aandoening cystennieren blijven de holten zich vormen waarbij stukje bij beetje steeds meer werkend nierweefsel verloren gaat. Cystennieren is een erfelijke nieraandoening.

Meestal zijn nierstenen niet schadelijk. De meeste nierstenen komen namelijk spontaan naar buiten en geven geen schade. Als stenen onderweg blijven hangen, kunnen ze wel zorgen voor een acute verstopping. Dit kan leiden tot een infectie door langdurige stuwing waardoor de nier wel kan worden beschadigd. Nierstenen kunnen vaak met een vergruizer worden behandeld. Neem hiervoor contact op met je uroloog of met je huisarts.

Meer informatie over nierstenen vindt u in de folder Nierstenen.

Nierstenen zijn kleine kristallen die zich hebben gevormd in de urine. Dat kan komen door de stofwisseling van bepaalde bacteriën waardoor zouten in de urine ontstaan en je urine verzadigd raakt met afvalstoffen. De zouten vormen dan kristallen. Nierstenen ontstaan als deze kristallen in de nier achterblijven. Heb je vaak last van nierstenen? Vaak wordt aangeraden wat meer te drinken om de urine te verdunnen. Soms is een dieet een goed advies. Neem hierover contact op met je huisarts.

Een bacterie in de blaas kan een blaasontsteking veroorzaken maar ook opstijgen naar de nieren. Hier kan de bacterie een nierbekkenontsteking veroorzaken. Pijnklachten ontstaan aan een of twee kanten van de rug, net onder de ribben. De pijn straalt vaak uit naar de geslachtsorganen. Ook hoge koorts en rillingen komen voor. De ontsteking is goed te behandelen. Als dat niet gebeurt, kan de ontsteking chronisch worden. En door een chronische nierbekkenontsteking kan blijvende nierschade ontstaan.

Meer informatie vind je in de folder Urineweginfecties.

In het algemeen leidt blaasontsteking niet tot nierschade. Een verwaarloosde blaasontsteking kan echter wel leiden tot nierbekkenontsteking en nierschade tot gevolg hebben.

Meer informatie kun je lezen in de folder Urineweginfecties.

In eerste instantie bespreek je met je (huis)arts je klachten. Daarna vindt lichamelijk onderzoek plaats. Als je arts het nodig acht dan kan je bloed en urine worden onderzocht om te evalueren hoe de werking van de nieren is. Als je huisarts afwijkingen constateert, verwijst hij je meestal door naar een specialist voor aanvullend onderzoek.

Daarnaast wordt meestal beeldvormend onderzoek gedaan om mogelijke afwijkingen van de nieren zichtbaar te maken. Voorbeelden van beeldvormend onderzoek zijn echo-onderzoek, röntgenonderzoek en isotopenonderzoek. Soms neemt men een stukje nierweefsel weg – een biopsie – voor onderzoek onder de microscoop. De uitslagen van de onderzoeken worden door de huisarts of behandelend arts met je besproken. Vraag wat deze uitslag voor u betekent.

Meer informatie over de verschillende soorten onderzoek lees je in de folder Onderzoek van de nieren.

Omdat nieren een enorme reservecapaciteit hebben, ontstaan klachten meestal pas als meer dan de helft van de niercapaciteit niet meer werkt en er sprake is van nierinsufficiëntie. We kunnen geen specifieke klachten aangeven die wijzen op een nieraandoening of -ziekte. Het gaat namelijk vaak om verschijnselen die veel voorkomen en net zo goed op een ander ziektebeeld kunnen wijzen.

Soms hebben mensen met een nieraandoening bijvoorbeeld last van vochtophoping, echter komt dit ook veel voor bij mensen die iets aan hun hart hebben. Verder zijn nierpatiënten vaak moe en kunnen ze een hoge bloeddruk hebben, maar ook deze verschijnselen komen veel voor zonder dat die persoon ook een nierziekte heeft. Verder is het zo dat sommige nierziekten gepaard gaan met veel plassen terwijl bij andere ziekten het plassen juist minder wordt. Daarom is het verstandig dat je bij klachten altijd naar je huisarts gaat.

Lees hier meer informatie over symptonen en klachten van nierschade en in de folder Hoe werken onze nieren van de Nierstichting.

Het lichaam maakt elke dag nuttige stoffen aan en verwijdert afvalstoffen. De nieren spelen een belangrijke rol bij het in evenwicht houden van al deze stoffen. De nieren zijn meer dan zomaar ‘een filter’. Als de nieren namelijk niet goed functioneren en daar geen behandeling op volgt, kun je ernstig ziek worden en uiteindelijk sterven.

Je nieren kunnen blijvend beschadigd worden. Dan spreken we van nierschade. Nierschade kan het gevolg zijn van een nierziekte. Er zijn allerlei soorten nierziekten. Nierziekten kunnen aangeboren zijn. Het kan ook veroorzaakt worden door een ontsteking of een nierbeschadiging. De nierschade kan ook het gevolg zijn van diabetes of hoge bloeddruk.
Door nierschade gaan je nieren minder goed werken. Ze krijgen het steeds lastiger om afvalstoffen te filteren. De nierfunctie gaat achteruit. Geleidelijk aan wordt je bloed ‘vergiftigd’. Dat is slecht voor je hart en bloedvaten. Om de doorbloeding in stand te houden maken de nieren stoffen die de bloeddruk verder verhogen. Door de hogere bloeddruk krijgen de bloedvaten het nog zwaarder te verduren. Ook de bloedvaten in de nieren. Zo gaat het van kwaad tot erger. De nieren gaan steeds slechter werken. Wanneer je nieren helemaal niet meer werken moet je bloed gespoeld worden. We noemen dat dialyse.

Nieren hebben veel belangrijke functies. Enkele belangrijke functies zijn dat ze zorgen voor de vochthuishouding in ons lichaam en afvalstoffen afvoeren. En ze maken hormonen aan. Die zorgen voor een goede bloeddruk, het maken van bloed en het sterk houden van uw botten. Lees meer in de folder Hoe werken onze nieren van de Nierstichting.