Nieuwe ontwikkelingen bij hemodialyse

Hemodialyse is een zware behandeling met nare bijwerkingen. Deze vorm van nierdialyse kost daarnaast veel tijd en heeft veel invloed op het leven van de patiënt. Wetenschappers doen onderzoek om de behandeling te verbeteren en minder zwaar te maken.

Je leest hier voorbeelden van onderzoek naar:

• het verminderen van prikangst
• hemodiafiltratie
• meer kennis over thuisdialyse
• nieuwe manier om de shunt aan te leggen
• de Neokidney (voorheen: de draagbare kunstnier)

Voor hemodialyse moet de patiënt aangeprikt worden. Sommige patiënten vinden dat eng of pijnlijk. In het Amphia ziekenhuis in Breda loopt een experiment om prikangst bij patiënten te verminderen. De dialyseverpleegkundigen behandelen de patiënt daarbij net iets anders dan normaal. Ze gebruiken andere woorden om uit te leggen wat ze gaan doen. En ze houden de arm van de patiënt net iets anders vast.

Deze methode heet Comfort Talk. Uit andere onderzoeken is bekend dat dit werkt om angst en pijn te verminderen. In het Amphia ziekenhuis passen ze de methode toe op de dialyseafdeling. De eerste resultaten laten zien dat patiënten meer op hun gemak zijn. Ook andere ziekenhuizen nemen deze methode nu over.

Hemodiafiltratie is een vorm van hemodialyse. De behandeling duurt even lang, en je bent hierbij ook verbonden aan een dialysemachine. Maar hemodiafiltratie werkt anders. De machine zorgt voor een groot drukverschil tussen het bloed en de spoelvloeistof. Bij hemodiafiltratie is de druk in de spoelvloeistof veel lager dan de druk in het aangevoerde bloed. Daardoor bewegen water, afvalstoffen en andere overtollige stoffen veel sneller door het filter, naar de spoelvloeistof. De hoeveelheid water die je te veel verliest, wordt aangevuld met schone dialysevloeistof.

Bij gewone hemodialyse is er ook een drukverschil tussen het bloed en de spoelvloeistof, maar dit verschil is klein. De afvalstoffen verlaten het bloed vooral door diffusie.

Onderzoekers vermoeden dat patiënten zich na hemodiafiltratie minder moe voelen dan na hemodialyse. Er wordt onderzocht of dat inderdaad zo is.

Thuisdialyse is een alternatief voor dialyse in het ziekenhuis of dialysecentrum. De laatste jaren neemt het aantal mensen dat thuis dialyseert af. Terwijl thuisdialyse patiënten wel meer vrijheid geeft.

In het onderzoek DOMESTICO wordt onderzocht waarom minder mensen voor thuisdialyse kiezen. Ook wordt onderzocht of het beter gaat met patiënten die thuis dialyseren in vergelijking met patiënten die voor centrumdialyse hebben gekozen. Niet alle artsen hebben te maken met patiënten die thuis dialyseren, omdat deze groep patiënten klein is. Het project DOMESTICO levert meer kennis over deze groep patiënten op. Deze kennis moet patiënten uiteindelijk meer keuzevrijheid geven.

Om een shunt van eigen bloedvaten te maken is een nieuwe techniek ontwikkeld. De chirurg hoeft daarbij geen snee meer te maken, maar prikt alleen nog met een naald door de huid. Onder de huid is het mogelijk de ader met de slagader te verbinden. Deze techniek heet endovasculair.

Bij de eerste shunts die op deze manier zijn aangelegd komen een aantal problemen minder vaak voor dan bij de traditionele manier van aanleggen. De shunt raakt niet verwijd en er zijn minder problemen met doorbloeding van de hand. Of andere problemen, zoals vernauwing en verstopping, ook minder vaak voorkomen is nog niet duidelijk. Een ander voordeel van deze techniek is dat er geen litteken ontstaat. De shunt is ook minder zichtbaar.

Deze techniek wordt alleen in het Maastricht Universitair Medisch Centrum en het Haaglanden Medisch Centrum gebruikt. Andere ziekenhuizen volgen misschien later.

De Nierstichting werkt aan een nieuwe hemodialysemachine: de draagbare kunstnier, of Neokidney. Die is voorlopig nog niet beschikbaar voor nierpatiënten. Er is al wel een prototype dat getest wordt.

Het is de bedoeling dat de draagbare kunstnier meer bewegingsvrijheid oplevert. 

• De draagbare kunstnier wordt veel kleiner dan de huidige dialysemachine.
• De draagbare kunstnier is gemakkelijker op te bouwen en te bedienen dan de huidige dialysemachine.
• De huidige dialysemachine heeft een aansluiting nodig op de waterleiding. De draagbare kunstnier heeft dat straks niet nodig. Spoelvloeistof gaat mee in zakken. 
• De draagbare kunstnier is straks aan te sluiten op een gewoon stopcontact. De huidige dialysemachine heeft meestal krachtstroom nodig.

Betere filterfunctie

Verder moet de draagbare kunstnier het mogelijk gaan maken om vaker en langer te hemodialyseren. Daardoor zijn afvalstoffen en overtollig vocht beter te verwijderen. Ook zijn de veranderingen in samenstelling van het bloed minder groot bij vaker en langer dialyseren. En dat vermindert de belasting op het hart en de bloedvaten.

Lees hier over de laatste stand van zaken en de ontwikkeling van de draagbare kunstnier.