Dialyse

Wat is dialyse?
Er zijn twee manieren om te dialyseren. Bij peritoneaaldialyse (PD) filtert je buikvlies afvalstoffen uit je bloed; je krijgt daarvoor een katheter in je buik. Bij hemodialyse (HD) filtert een kunstnier in een machine je bloed; deze machine sluit je aan op een bloedvat. Vergeleken met HD geeft PD meer vrijheid en energie maar brengt het ook meer complicaties met zich mee, zoals buikvliesontsteking.

Welke dialyse past bij jou?
Een nierfunctievervangende behandeling zoals dialyse start vaak als de nieren nog maar 15% werken, al verschilt dat per patiënt. Welke de optimale behandeling voor je is, besluit je samen met je arts. Behalve je medische achtergrond, wegen ook je persoonlijke mogelijkheden en voorkeuren mee. Bijvoorbeeld of je thuis of liever in het ziekenhuis wilt dialyseren en of je een transplantatie wilt.
Gebruik de keuzehulpen op nieren.nl en ontdek welke behandeling het beste bij jou past.

Hemodialyse
Bij hemodialyse (HD) in een ziekenhuis of centrum lig je drie tot vier keer per week, gemiddeld vier uur lang, aangesloten op het hemodialyseapparaat. Dat is fysiek zwaar omdat er grote schommelingen in bloedwaarden en vochtgehalte kunnen ontstaan. Dat kan zorgen voor onder meer vermoeidheid, een ziek gevoel (doordat er snel veel vocht uit het lichaam wordt gehaald) en op termijn voor schade aan hart en bloedvaten. En je zit er aan vast: ook tijdens feestdagen en vakanties.
Het HD-apparaat sluit je aan op een ader, via een vaattoegang (ook wel shunt) die via een operatie wordt gemaakt in een arm. De shunt zorgt voor voldoende bloedtoevoer tijdens de dialyse en is nodig omdat een gewoon bloedvat zou beschadigen en snel verstopt zou raken. Een shunt is wel gevoelig voor infecties. De Nierstichting financiert onderzoek naar betere vaattoegang en shuntzorg.

Peritoneaaldialyse
Peritoneaaldialyse (PD) doe je doorgaans thuis, vier of vijf keer per dag gedurende 40 minuten. Je buikvlies ligt als een zakje om je buikorganen en bevat heel veel kleine bloedvaatjes. Bij PD werkt dit buikvlies als filter. Tijdens PD laat je speciale vloeistof in je buikholte lopen, via een katheter. De vloeistof trekt afvalstoffen aan vanuit de bloedvaatjes, en overtollig vocht. Als de vloeistof verzadigd is, moet je die vervangen; dat kan met de hand of met een pompmachine (dan gebeurt het meestal 's nachts).
Het voordeel van PD ten opzichte van hemodialyse, is dat je meer energie en meer vrijheid hebt. Het moet elke dag, maar het kan thuis en zelfs op het werk. Maar PD is meestal niet langer dan een paar jaar mogelijk. Vanwege veranderingen in het buikvlies op lange termijn en complicaties zoals buikvliesontsteking.

Als je geen dialyse (meer) wilt
Het kan zijn dat je geen dialyse (meer) wilt, terwijl er geen alternatieve behandeling is. Dit noemen we conservatieve behandeling. De reden kan medisch zijn, zoals een zwakke lichamelijke conditie. Of persoonlijk: je wilt zelf geen dialyse (meer), bijvoorbeeld omdat de nadelen zwaarder voor je wegen, dan een langer leven. Je mag daarover zelf beslissen.

Feiten en cijfers
Benieuwd hoeveel mensen dialyseren en de kosten? Bekijk de feiten en cijfers.
Lees meer over dialyse op nieren.nl.

De draagbare kunstnier

De Nierstichting werkt aan betere dialysebehandelingen. Zo ontwikkelen we een draagbare kunstnier, de Neokidney, die nierpatiënten meer vrijheid geeft.
De draagbare kunstnier is met name beter dan hemodialyse (HD) een paar keer per week in een ziekenhuis of centrum. HD veroorzaakt grote schommelingen in vocht- en bloedwaarden, en dat is schadelijk voor (onder meer) het hart en de bloedvaten. En je bent bij HD meestal gebonden aan een ziekenhuis. De draagbare kunstnier vermindert de schommelingen in de bloedwaarden, en maakt het voor meer dialysepatiënten mogelijk om buiten het ziekenhuis te gebruiken. Verder zorgt de draagbare kunstnier voor technische verbeteringen in bijvoorbeeld dialysefilters, wat op termijn ook PD verbetert.