Selecteer de tekst die je wilt vertalen en kies 'Vertalen'. Kies vervolgens de gewenste taal. Je kunt de vertaalde tekst beluisteren of lezen.
Een dag voor de operatie word je opgenomen in het transplantatiecentrum. Tijdens de operatie wordt de nier verwijderd. Het verschilt per persoon hoelang het duurt om te herstellen.
Na de donatie heb je tijd nodig om te herstellen van de operatie. In die periode kun je niet werken. Ook het huishouden doen kan te zwaar zijn. Je mag bijvoorbeeld 6 weken niet tillen. Dat betekent dat je voor de nierdonatie allerlei zaken moet regelen. De maatschappelijk werker helpt je hierbij. Denk bijvoorbeeld aan:
Als je nog jonge kinderen hebt, kun je tijdelijk niet voor hen zorgen. Misschien kan je partner of een ander familielid de zorg op zich nemen.
Wie zorgt voor de huisdieren tijdens de ziekenhuisopname? Vergeet niet van tevoren iets te regelen. Denk ook na over de periode na de operatie. Een lange wandeling met de hond is in het begin misschien nog te zwaar. Vraag de mensen in je naaste omgeving deze taak tijdelijk van je over te nemen.
Misschien heb je de eerste tijd na de operatie wat hulp in huis nodig. Bijvoorbeeld als er complicaties (problemen) zijn, of als je alleen woont. Maak hierover van tevoren afspraken met je naasten. Soms kun je tijdelijk hulp in het huishouden krijgen, maar dat is niet zeker.
Wat betekent de operatie voor je werk? Houd er rekening mee dat je een aantal weken afwezig bent. Bij de meeste mensen is dit 4 tot 6 weken. Draag je werkzaamheden op tijd over. Bespreek de donatie ruim van tevoren met je werkgever. Zo nodig kan de werkgever vervanging regelen.
Hoe kom je uit het ziekenhuis weer in je eigen huis? Houd er rekening mee dat het ziekenhuis geen vervoer voor je regelt. En zelf autorijden is niet verstandig, zo vlak na een operatie. Vraag of iemand je op komt halen of neem een taxi.
Mogelijk maak je kosten, bijvoorbeeld voor het inschakelen van huishoudelijke hulp of voor een dierenpension. Vaak kun je wel een vergoeding krijgen voor deze kosten. Bijvoorbeeld via de gemeente, de zorgverzekering of de Nederlandse Transplantatie Stichting. De maatschappelijk werker is goed op de hoogte over de mogelijkheden. Je kunt de maatschappelijk werker vragen voor welke regelingen je in aanmerking komt. En waar je de vergoeding kunt aanvragen.
Tijdens een nierdonatie haalt de chirurg een van je nieren uit je lichaam. Van tevoren heeft de chirurg al bepaald om welke nier het gaat. Dat hangt af van je aders en slagaders. Een nier met 1 slagader is het beste als donornier, omdat die het minste risico op nabloeding geeft. De linkernier is vaak net iets beter dan de rechternier, vanwege de ligging van de vaten.
De nier kan op verschillende manieren uit je lichaam worden gehaald. Meestal gebeurt dat via een kijkoperatie (laparoscopie).
Bij een kijkoperatie (ook wel: laparoscopie) maakt de chirurg een aantal gaatjes in de buikwand. Via deze gaatjes kan de chirurg de operatie-instrumenten naar binnen brengen. Een van de gaatjes is nodig om de nier te verwijderen. Het is ook mogelijk dat er alsnog een kleine snee wordt gemaakt om de nier te verwijderen. De snee zit boven het schaambeen. Daardoor ontstaat een litteken, maar dat is minder zichtbaar dan bij een open operatie.
De chirurg blaast via de gaatjes ook wat lucht in de buik. Daardoor heeft de chirurg beter zicht. Een kijkoperatie duurt ongeveer 3 uur.
De Leidse snee is een operatietechniek. De chirurg maakt een snee van zo’n 10 centimeter aan de voorzijde van het lichaam. Dat gebeurt op zo'n manier dat er zo min mogelijk spierweefsel beschadigd raakt. De operatie duurt 2 tot 3 uur.
De klassieke methode heet ook wel lumbotomie. Dan verwijdert de chirurg de nier via de zijkant van uw lichaam (flank), tussen de ribben door. Maar deze methode wordt bijna niet meer toegepast.
De chirurg plaatst de nier zo snel mogelijk in het lichaam van de ontvanger. Hij of zij ligt in hetzelfde ziekenhuis.
Na de operatie zitten er een aantal slangetjes in je lichaam.
De eerste dagen voelt de wond pijnlijk aan. Ook je schouder en middenrif kunnen pijn doen. Dat komt door de lucht die de chirurg tijdens een kijkoperatie naar binnen spuit om het beter te kunnen zien. Het verschilt per persoon hoe erg de pijn is. De pijn is goed te bestrijden met medicijnen.
Meestal liggen de ontvanger van de nier en de nierdonor niet op dezelfde kamer. Na de operatie hebben jullie beiden rust nodig. Voor de ontvanger kan het ook moeilijk zijn om te zien dat je je niet lekker voelt. Andersom geldt dat natuurlijk ook.
Na de operatie krijg je zo snel mogelijk te horen hoe het met de ontvanger gaat. Als de ontvanger een bekende is, zorgen de verpleegkundigen ervoor dat jullie contact met elkaar hebben zodra dat mogelijk is. Op de dag van de operatie kun je soms al even met elkaar bellen. De dag na de operatie kun je bij elkaar op bezoek. De verpleegkundigen rijden de bedden dan naar elkaar toe.
Ben je donor in een cross-over transplantatie? Dan heb je geen contact met de ontvanger van jouw nier, maar wel met degene voor wie je het allemaal gedaan hebt. De kans is groot dat jullie niet in hetzelfde ziekenhuis worden geopereerd. Het eerste contact is dan telefonisch.
Ben je anonieme donor? Dan heb je geen contact met de ontvanger van jouw nier. Mogelijk krijg je later nog een bedankbrief van de ontvanger. Het transplantatiecentrum anonimiseert de brief: je kunt dus niet achterhalen wie de ontvanger is.
De duur van de ziekenhuisopname hangt af van welke operatietechniek is gebruikt. En van hoe snel je herstelt. De meeste donoren kunnen na enkele dagen weer naar huis.
Bij ontslag uit het ziekenhuis kijkt de verpleegkundige samen met je of je behoefte hebt aan emotionele begeleiding. Voor je naar huis gaat, geeft de verpleegkundige deze informatie:
Gemiddeld duurt het herstel van een nierdonatie 6 weken tot 3 maanden. Dit verschilt per persoon. Houd er rekening mee dat je moe zult zijn na de operatie. De overgebleven nier moet namelijk harder werken. Je kunt je ook moe voelen van de narcose.
De eerste 6 weken na de operatie mag je niet tillen. En geen zwaar lichamelijk werk doen. Doe het ook rustig aan in het huishouden. 6 weken na de nierdonatie kun je je dagelijkse gewoontes en werk weer oppakken. Waarschijnlijk ben je nog wel sneller moe. Dat is te verwachten na elke operatie. Misschien kun je je ook minder goed concentreren. Dat komt door de narcose. Deze lichamelijke klachten worden na een tijd minder.
Soms blijven patiënten langer moe. Bij de meeste nierdonoren is die vermoeidheid na maximaal 6 maanden alsnog verdwenen. Een kleine groep donoren is toch nog moe op de langere termijn. We weten niet zeker of nierdonatie de oorzaak is van de moeheid. Wel komt vermoeidheid iets vaker voor bij nierdonoren die:
Bij vermoeidheid helpt het om regelmatig te bewegen. Je kunt dat eventueel onder begeleiding van een fysiotherapeut opbouwen. Ook kan een psycholoog helpen met de vermoeidheid om te gaan.
Na de nierdonatie word je gezondheid in de gaten gehouden. Het eerste jaar krijg je de volgende controles in het transplantatiecentrum:
Na een jaar is het medisch gezien niet meer nodig op controle te komen. In overleg met het transplantatiecentrum besluit je hoe vaak je op medische controle gaat. Bijvoorbeeld 1 keer per jaar of 3 jaar. Controles kunnen in het ziekenhuis of bij je huisarts.
De controle na nierdonatie wordt vergoed via de zorgverzekering. Je hoeft ook geen eigen risico te betalen. De controles kosten jou dus niets. Moet je toch betalen? Wijs de verzekeraar er dan op dat de jaarlijkse controle na nierdonatie gratis is. Hiervoor kun je de voorbeeldbrief gebruiken van STAP, het Steun- en adviespunt van de Nierpatiënten Vereniging Nederland en de Nierstichting.
Moet je betalen voor de controle nadat je je nier hebt gedoneerd? Wijs je zorgverzekeraar met deze brief erop dat de nacontrole gratis is.
Onze deskundigen dragen bij aan betrouwbare informatie.
Ruth Dam, verpleegkundig specialist, coördinator nierdonatie bij leven
Tessa de Jong, verpleegkundig specialist, coördinator nierdonatie bij leven
Carla Schrauwers, verpleegkundig specialist, transplantatiecoördinator
Willij Zuidema, stafadviseur niertransplantatie
