Nierstichting-NFN Proefschriftprijs 2024 uitgereikt

Dr. Marjet Oppelaar (Amsterdam UMC) onderzocht de invloed van glycosaminoglycanen en zoutopslag in weefsels op de zoutbalans en de regulatie van de bloeddruk. Haar onderzoek toont aan dat naast waterretentie ook glycosaminoglycanen een belangrijke rol spelen in de zout- en vochthuishouding en daarmee in de bloeddrukregulatie. Deze lange ketens van disachariden bevinden zich in de extracellulaire ruimte en kunnen zout bufferen in onder andere huid en spieren, zónder dat daarbij extra water wordt vastgehouden. Wanneer dit systeem verstoord raakt — bijvoorbeeld door ziekte of genetische afwijkingen — kan dat leiden tot ontregeling van de zoutbalans en bloeddruk. Deze bevindingen pleiten voor vervolgonderzoek naar therapeutische mogelijkheden om glycosaminoglycaan-gerelateerde processen te beïnvloeden, en voor een herziening van fysiologische modellen, waarin zoutbuffering door glycosaminoglycanen wordt meegenomen naast de klassieke, volume-gedreven benadering.

In het Nier Magazine van oktober staat ook een artikel over dit onderzoek. Het artikel lees je hier: Zout en hoge bloeddruk, de verrassende invloed van suikermoleculen.

Dr. Caroline Duineveld (Radboudumc) richtte zich in haar onderzoek op de behandeling van het atypisch hemolytisch uremisch syndroom (aHUS). Atypische HUS is een zeldzame nierziekte, welke zonder behandeling meestal leidt tot nierfalen. In 2011 werd de complement remmer Eculizumab goedgekeurd voor behandeling van aHUS. Echter, de hoge kosten van het geneesmiddel, zeker bij levenslang gebruik zoals aangeraden door de farmaceut, stonden vergoeding in de basisverzekering in de weg. Vergoeding werd uiteindelijk toegestaan onder de voorwaarde van een restrictief behandelschema. De veiligheid en effectiviteit van deze restrictieve behandeling werd onderzocht in de CUREiHUS studie. Deze studie laat zien dat een kortere behandelduur met eculizumab veilig en effectief is en leidt tot een aanzienlijke kostenbesparing. De CUREiHUS studie kan als een voorbeeld dienen voor onderzoek naar veilig en kosteneffectief gebruik van andere weesgeneesmiddelen. 

Dr. Daan Kremer (UMCG) richtte zich in zijn onderzoek op het probleem van inflammatie ('ontsteking') na niertransplantatie. Verder onderzocht hij in het proefschrift vanuit verschillende perspectieven of we met het kritisch evalueren van medicatie, voeding, leefstijl en het suppleren van ijzer en vitamine K dit probleem van inflammatie mogelijk aan kunnen pakken, met als doel om langer én gezonder te kunnen leven na een niertransplantatie. De resultaten uit het proefschrift vormen de basis voor verdere klinische studies naar het suppleren van ijzer, vitamine K en voeding na niertransplantatie. Daarnaast zijn de resultaten wat dr. Kremer betreft reden om revalidatie voor transplantatiepatiënten op te nemen in de richtlijn. 

De Proefschriftprijs, een initiatief van de Nierstichting en de NFN (Nederlandse Federatie Nefrologie), beloont jaarlijks excellent promotieonderzoek in de nefrologie. Tijdens het NFN Fall Symposium presenteren de genomineerden hun proefschrift, waarna een jury bestaande uit vertegenwoordigers van de NFN, de Niervereniging Nederland (NVN) en het Platform AIO’s in de Nefrologie (PLAN), een winnaar kiest. De winnaar ontvangt €1.000, terwijl de andere genomineerden elk €250 ontvangen. Dankzij wetenschappelijk onderzoek kunnen we nierziekten beter begrijpen, voorkomen en behandelen. Wil je weten aan welke onderzoeken er nog meer gewerkt wordt? Kijk dan bij Wetenschap.