In het kort
- De nieren zorgen ervoor dat het beenmerg rode bloedcellen maakt.
- Als je nieren niet goed werken, kan een tekort aan rode bloedcellen ontstaan.
- Dan heb je bloedarmoede.
- Door bloedarmoede kun je je moe en lusteloos voelen.
Bloedarmoede bij nierschade
Laatste update, 12 juni 2025Als je nieren niet goed werken, kun je last krijgen van bloedarmoede. Je kunt je daardoor erg moe en lusteloos voelen.
De nieren zijn betrokken bij de aanmaak van nieuwe rode bloedcellen. Rode bloedcellen vervoeren zuurstof door het lichaam. Het lichaam heeft zuurstof nodig om goed te kunnen werken. Bij bloedarmoede heeft je lichaam te weinig rode bloedcellen. Daardoor kan het bloed minder zuurstof vervoeren.
Wat merk je van bloedarmoede?
Door bloedarmoede kun je last hebben van:
- vermoeidheid
- lusteloosheid
- gebrek aan energie
- een bleke huid
- kortademigheid bij inspanning
- snelle hartslag
- hartkloppingen
- hoofdpijn
- duizeligheid
Oorzaken en behandeling van bloedarmoede
Bloedarmoede bij nierpatiënten kan op verschillende manieren ontstaan. De belangrijkste oorzaken zijn een tekort aan ijzer en aan erytropoëtine. Behandeling van bloedarmoede is niet altijd nodig. Maar als het nodig is, kan je arts ijzer of EPO voorschrijven.
ijzertekort
IJzer is een bouwstof voor rode bloedcellen. IJzer komt het lichaam binnen via de voeding. Nierpatiënten moeten vaak een eiwitbeperkt dieet volgen. De voeding bevat dan minder ijzer. Daarnaast is het mogelijk dat je ongemerkt steeds wat bloed verliest via het maagdarmkanaal. Dit komt regelmatig voor bij mensen met ernstige nierschade, dus bij een nierfunctie van minder dan 30%. Het bloedverlies leidt ook tot een tekort aan ijzer. Verder kan het lichaam minder goed ijzer opnemen via de darm.
Bij bloedarmoede meet de arts altijd het ijzergehalte in het bloed. De arts kijkt dan naar ferritine. Als dat erg laag is, kan de arts extra ijzer voorschrijven.
tekort aan erytropoëtine (EPO)
De nieren maken minder van het hormoon erytropoëtine (EPO) aan. Dit hormoon regelt de aanmaak van rode bloedcellen in het beenmerg. Je kunt EPO ook krijgen als medicijn. De arts schrijft dit voor als je ernstige bloedarmoede hebt.
zwakke rode bloedcellen
Bij nierschade kunnen bloedcellen zwakker zijn dan normaal. Dan worden ze minder snel afgebroken.
tekort aan vitamine B12
Vitamine B12 is nodig voor de aanmaak van rode bloedcellen. Een vitamine B12-tekort komt geregeld voor bij ouderen. Er kan ook een tekort ontstaan door het gebruik van bepaalde medicijnen, zoals maagzuurremmers en het diabetesmedicijn metformine.
tekort aan foliumzuur
Foliumzuur is ook nodig voor de aanmaak van rode bloedcellen. Een tekort kan onstaan door het strenge dieet dat nierpatiënten moeten volgen.
bloedverlies bij hemodialyse
Bij hemodialyse kun je bloedverlies hebben. Er blijft dan wat bloed achter in de dialysemachine. Minder bloed betekent minder rode bloedcellen.
medicijnen tegen afstoting na transplantatie
Na een transplantatie heb je medicijnen tegen afstoting van de nieuwe nier nodig. Bloedarmoede kan een bijwerking zijn van deze medicijnen.
Soms kunnen medicijnen bloedarmoede verhelpen. Het meest voorgeschreven middel tegen bloedarmoede is ijzer. Soms schrijft de arts ook erytropoëtine voor, beter bekend als EPO.
Medicijnen tegen bloedarmoede
IJzer en EPO kunnen helpen. Lees wanneer je ze krijgt.
Hoe weet je of je bloedarmoede hebt?
Om te zien of je bloedarmoede hebt, meet de arts de hoeveelheid Hb. Hb staat voor het eiwit hemoglobine. Officieel is er sprake van bloedarmoede als het Hb-gehalte minder is dan:
- 8,5, bij mannen
- 7,5 mmol/l, bij vrouwen.
Bij een lager Hb kun je je nog steeds goed voelen. In het algemeen probeert de arts bij patiënten met nierfalen het Hb iets boven de 6 mmol/l te houden.
Sanquin.nl Hemoglobine
Op Sanquin.nl lees je alles over hemoglobine en de normaalwaarde.
De arts onderzoekt of de bloedarmoede inderdaad komt door de slechtere werking van de nieren. Dan gaat het om renale anemie (renale betekent met betrekking tot de nier, anemie betekent bloedarmoede). Bloedarmoede kan ook andere oorzaken hebben, zoals bloedverlies, een infectie, een andere ziekte of een erfelijke afwijking.
Nefro.nl richtlijn Anemie
Bekijk de medische richtlijn 'Anemie bij chronische nierschade en dialyse' (2015). In een medische richtlijn staat welke zorg artsen moeten geven en hoe ze dat moeten doen. Een richtlijn is bedoeld voor professionals en bevat dus veel vaktaal.
Onze deskundigen dragen bij aan betrouwbare informatie.
Job Huussen, nefroloog
Frans van Ittersum, nefroloog