Selecteer de tekst die je wilt vertalen en kies 'Vertalen'. Kies vervolgens de gewenste taal. Je kunt de vertaalde tekst beluisteren of lezen.

Peritoneale dialyse bij kinderen

Laatste update, 12 juni 2025

Bij peritoneale dialyse (PD) gebeurt het schoonmaken van het bloed in de buik. Daarom heet deze vorm van dialyse ook wel buikdialyse of buikspoeling.

Het verwijderen van afvalstoffen en vocht uit het bloed gebeurt in de buik. Het buikvlies (peritoneum) wordt als filter gebruikt. Dit buikvlies ligt als een soort beschermlaag om de buikorganen heen. Het bevat heel veel kleine bloedvaatjes. Het bloed dat daar doorheen loopt, wordt gefilterd.

Om te kunnen dialyseren is dialysevloeistof nodig. Dat wordt in de buikholte gebracht via een katheter, dat is een dun slangetje. De dialysevloeistof kan door de dunne wand van de bloedvaatjes langzaam de afvalstoffen uit het bloed opnemen.

Na een tijdje is de dialysevloeistof verzadigd met afvalstoffen. Dan kun je de vloeistof via hetzelfde katheter weer uit de buik laten lopen. Daarna kan er weer schone vloeistof naar binnen.

Schematische weergave van hoe peritoneale dialyse werkt.
Schematische weergave van hoe peritoneale dialyse werkt.

Wat is er anders dan bij volwassenen?

Peritoneale dialyse kan op verschillende manieren. Je kunt de dialysevloeistof handmatig verwisselen. Maar het kan ook met behulp van een apparaat (cycler). Die verwisselt de dialysevloeistof ’s nachts, een paar keer per nacht. Dit heet ook wel APD: automatische peritoneale dialyse.

Bij kinderen wordt meestal gekozen voor APD. Het dialyseren gebeurt terwijl je kind slaapt. Overdag hoeft er niets te gebeuren en kan je kind bijvoorbeeld gewoon naar school. Soms zit er overdag wel dialysevloeistof in de buik, maar dat is niet altijd nodig.

Kinderen krijgen eerder dan volwassenen last van complicaties (bijkomende problemen). Er kan bijvoorbeeld eerder een navelbreuk of liesbreuk ontstaan, omdat kinderen een zwakkere buikwand hebben dan volwassenen. Soms ontstaat er een gaatje in het middenrif, waardoor zich vocht ophoopt in de longen. Maar dat is erg zeldzaam. Verder kan het buikvlies na verloop van tijd veranderen door de dialysevloeistof. Het buikvlies filtert dan niet goed meer. PD is dan niet meer mogelijk. Je kind kan dan overstappen op hemodialyse.

APD 's nachts met machine
APD 's nachts met machine

Waar vindt de peritoneale dialyse plaats?

Peritoneale dialyse is een behandeling die je thuis zelf uitvoert. Je kind moet iedere nacht dialyseren. Overdag gaat je kind gewoon naar school. Dat betekent dat je kind niet zo vaak naar het ziekenhuis hoeft als bij hemodialyse. Hij of zij kan een redelijk normaal leven leiden. Een ander voordeel is dat je kind niet telkens geprikt hoeft te worden, zoals bij hemodialyse wel het geval is.

De behandeling vindt ‘s nachts plaats en doet geen pijn. Een apparaat dat naast het bed staat, regelt dat de dialysevloeistof op tijd in en uit de buikholte loopt. Dat apparaat heet een cycler. Je leert hoe jij jouw kind moet aansluiten op de cycler, en hoe je eventuele problemen met de machine kunt verhelpen. Als je vragen hebt, kun je altijd terecht bij het dialysecentrum. Ook ‘s nachts is er altijd iemand bereikbaar.

Controles in het ziekenhuis

Je kind gaat regelmatig op controle bij het ziekenhuis. Er zijn 4 ziekenhuizen die peritoneale dialyse bij kinderen begeleiden:

  • Emma Kinderziekenhuis in Amsterdam (AMC)
  • Amalia Kinderziekenhuis in Nijmegen (Radboudumc)
  • Sophia Kinderziekenhuis in Rotterdam (Erasmus MC)
  • Wilhelmina Kinderziekenhuis in Utrecht (UMC Utrecht)

Na het opstarten van de peritoneale dialyse is er meestal 1 keer in de 4 tot 6 weken een controle op de polikliniek. Heel jonge kinderen komen vaker op controle. Soms blijkt tijdens de controle dat de machine iets anders ingesteld moet worden. Dit wordt dan met jou besproken door de kindernefroloog of de dialyseverpleegkundige.

Naast deze controles is soms ook een PET-test nodig. Dit is een test om te kijken of het buikvlies nog steeds goed werkt als filter. Het verschilt per ziekenhuis hoe vaak dit gebeurt. In sommige ziekenhuizen gebeurt het standaard 1 of 2 keer per jaar. De PET-test duurt de hele dag. Soms is hiervoor een korte opname in het ziekenhuis nodig.

Toegang tot de buikholte: PD-katheter

Voor peritoneale dialyse is toegang tot de buikholte nodig. De dialysevloeistof moet in en uit de buik kunnen stromen. Hiervoor krijgt je kind een PD-katheter.

Voor de start van de dialyse vindt een kleine operatie plaats. Er wordt een katheter (een kunststof slang) in de buik geplaatst. Dit is de PD-katheter. Het grootste stuk van de katheter ligt in de buik. Een kleiner stuk steekt aan de buitenkant uit. Daar kan de cycler (het dialyse-apparaat) op worden aangesloten. Als de PD-katheter niet in gebruik is, sluit je deze af met een dopje. Als je kind kleren aan heeft, is de katheter niet zichtbaar.

PD-katheter in de buik
PD-katheter in de buik

Huidpoort

De huidpoort (ook wel: katheterpoort) is de plaats waar de PD-katheter de buik uit komt. De katheter kan er niet zomaar uitvallen: deze groeit vast in de binnenkant van de buikwand. Aan de buitenkant kun je de katheter vastplakken aan de huid, maar dat hoeft niet. Als de katheter te veel beweegt, raakt de huid geïrriteerd. Er kan dan een wondje ontstaan, dat weer kan gaan ontsteken. Een verpleegkundige leert jou hoe jij de katheterpoort kunt controleren en verzorgen.

Meer informatie over peritoneale dialyse op nieren.nl

Lees ook de uitgebreide informatie over peritoneale dialyse bij volwassenen. Houd er rekening mee dat sommige zaken bij kinderen net iets anders liggen.

Onze deskundigen dragen bij aan betrouwbare informatie.

Martine Besouw, kinderarts-nefroloog

Antonia Bouts, kinderarts-nefroloog

Saskia Bruijn, verpleegkundig specialist i.o., urotherapeut

Annelien Schulp, specialistisch verpleegkundige kindernefrologie

Kennisgroep Zeldzame Nierziekten,

Waarom werken we samen met deskundigen?