Goed medicijngebruik

Vraag je arts om een herhaalrecept waar al je medicijnen op staan. En vraag de apotheek om herhaalrecepten gelijk te laten lopen. Dat betekent dat je alle medicijnen op hetzelfde moment geleverd krijgt. Zo hoef je niet voor elk medicijn apart naar de apotheek.

Sommige apotheken bieden een extra service: de herhaalservice. Je krijgt dan bericht van de apotheek als je medicijnen bijna op zijn. De apotheek geeft door wanneer je de nieuwe medicijnen af kunt halen. Er zijn ook apotheken die gebruikmaken van een speciale app. Daarmee vraag je een herhaalrecept aan via de mobiele telefoon. Vraag bij je eigen apotheek naar de mogelijkheden.

De meeste medicijnen moet je bewaren bij kamertemperatuur. Bewaar die het liefst op een droge, donkere plaats. Er zijn ook medicijnen die je moet bewaren in de koelkast. Dit staat op het etiket.

Medicijnen zijn beperkt houdbaar. Op de verpakking staat een uiterste gebruiksdatum. Daarna werken de medicijnen misschien niet goed meer. Gebruik ze dan niet meer.

Sommige medicijnen kun je maar korte tijd gebruiken als de verpakking geopend is. Dat is bijvoorbeeld zo bij druppels, drankjes en insuline. Tip: zet na opening de uiterste gebruiksdatum op het etiket.

Heb je moeite met het doorslikken van je medicijnen? Vraag je apotheek om advies. Soms is een aanpassing mogelijk. Veel medicijnen zijn bijvoorbeeld ook als drankje of poeder verkrijgbaar. Het slikken is dan makkelijker.

Tips makkelijker medicijnen slikken

• Het slikken gaat makkelijker als je je kin richting je borst buigt.
• Doorslikken met water gaat soms lastig. Vraag je apotheker of je ook jam of melk mag gebruiken. Dat glijdt gemakkelijker naar binnen.

Bekijk een instructiefilmpje op Apotheek.nl >

Heb je een vochtbeperking? Dan mag je maar weinig vocht gebruiken. Tegelijk krijg je misschien de instructie om een medicijn met water in te nemen. Vertel aan je apotheek dat je een vochtbeperking hebt. De apotheek zoekt naar een oplossing.

Heb je een poeder gekregen dat je moet oplossen in water? Vraag aan de apotheek of je het medicijn in een andere vorm kunt krijgen.

Waarschijnlijk moet je op verschillende momenten van de dag medicijnen innemen. Koppel elk medicijn aan een vast moment in de dag. Neem een bepaald medicijn bijvoorbeeld altijd bij de maaltijd of bij het tandenpoetsen. Zo voorkom je dat je medicijnen vergeet.

Je kunt ook een vast ritueel bedenken dat je elke dag uitvoert. Of de medicijnen op een opvallende plek zetten. Daarnaast kun je je naasten vragen om je aan de medicijnen te herinneren.

Hulpmiddelen om medicijnen op tijd in te nemen

Er zijn hulpmiddelen die het je makkelijker maken om je medicijnen op tijd in te nemen. Vraag je apotheker om advies hierover.

• weekdoos
  In een weekdoos zet je je medicijnen voor de hele week klaar. Elke dag van de week heeft een apart vakje of laatje. Dat is weer verdeeld in vakjes voor de verschillende momenten van de dag.
• medicijnrol
  De apotheek kan een medicijnrol (ook wel: baxter-rol) voor je maken. De medicijnen zitten in aparte zakjes. Eén zakje bevat alle medicijnen die je op 1 bepaald moment van de dag moet innemen. Op elk zakje staat welke medicijnen erin zitten en wanneer je deze in moet nemen. De apotheek maakt een rol voor 1 of 2 weken.
• medicijnwekker
  Een medicijnwekker geeft een signaal als het tijd is om je medicijnen in te nemen. Medicijnwekkers zijn er in verschillende vormen, bijvoorbeeld als horloge, klok voor in de huiskamer of alarm op je pillendoosje. Je kunt ook een medicijnwekker instellen op je mobiele telefoon.

Je apotheker kan je vertellen of de bijwerking vaak voorkomt, en wat het beloop is. Soms verdwijnen bijwerkingen na een tijdje vanzelf. Er zijn ook andere oplossingen mogelijk.

• Soms is het mogelijk een ander medicijn te gaan gebruiken.
• De apotheker kan aan je arts een voorstel doen voor een ander medicijn, dat de bijwerking niet geeft.
• Soms kan de arts iets veranderen aan de dosering.
• En er zijn medicijnen tegen bijwerkingen.

Je kunt ook last krijgen van bijwerkingen die niet in de bijsluiter staan. Meld het daarom altijd aan je apotheker of arts als je nieuwe klachten krijgt. Die kan de bijwerkingen melden bij Lareb. Deze organisatie controleert of medicijnen wel veilig zijn.

Bij het gebruik van medicijnen zoek je samen met je arts en apotheker naar een evenwicht. De medicijnen moeten zo goed mogelijk werken. Maar wel met zo min mogelijk bijwerkingen. Daar stemt je arts de keuze en de dosis van de medicijnen op af.

Bespreek daarom eerlijk met je arts en apotheker wat je merkt van de medicijnen. Dan kunnen zij je helpen en kom je samen tot een oplossing.

Soms duurt het een tijdje voor het juiste evenwicht is gevonden. Houd steeds goed bij wat het effect van de medicijnen is. En deel dit met je arts en apotheker. Voor hen is het belangrijke informatie. Zo zoek je samen naar de beste behandeling.

Medicijnen kunnen invloed hebben op elkaar. Dat heet wisselwerking. Het is mogelijk dat een medicijn daardoor niet goed meer werkt, of dat de werking juist sterker is. Of dat je meer last krijgt van bijwerkingen. Je arts let hierop bij het voorschrijven van een medicijn. Heb je met meerdere artsen te maken? Neem dan altijd een overzicht van al je medicijnen mee. Elders in dit artikel lees je daarover meer.

Gekochte medicijnen, alternatieve middelen en voeding

Wisselwerking is ook mogelijk met medicijnen die je zelf koopt, zonder recept. En met homeopathische middelen, natuurgeneesmiddelen en kruidendrankjes en dergelijke. Laat het je apotheek en arts weten als je zulke middelen gebruikt. Ze kunnen na gaan of het veilig is om je medicijnen en de andere middelen samen te gebruiken.

Ook bepaalde voedingsmiddelen hebben invloed op je medicijnen. Bij sommige middelen is het beter geen grapefruit of andere citrusvruchten te gebruiken. Je arts en apotheker waarschuwen je daarvoor als je zo’n middel gebruikt.

Het is verstandig om van elk medicijn wat extra voorraad mee te nemen op vakantie. Je hebt dan genoeg medicijnen als je bijvoorbeeld het vliegtuig mist of pech onderweg krijgt. Ga tijdig na of je al voldoende in huis hebt, of dat je een extra recept nodig hebt van de arts. Meld het ruim van tevoren bij je apotheek dat je op vakantie gaat. Mogelijk zijn de medicijnen niet op voorraad, en moet de apotheek bijbestellen.

In het medisch paspoort staat welke medicijnen je gebruikt en welke medische hulpmiddelen je nodig hebt. Dit is handig als je in het buitenland bij een arts of apotheek komt. Je apotheek kan een medicijnoverzicht maken, zo nodig in het Engels. Dit overzicht heet ook wel een medicijnpaspoort, geneesmiddelenpaspoort of medicatieoverzicht.

Misschien reis je naar een land dat in een andere tijdzone ligt. Stel dan samen met je apotheker of arts een schema op voor het innemen van je medicijnen. Zo kun je het medicijngebruik geleidelijk aanpassen aan de plaatselijke tijden.

Dit is erg belangrijk voor mensen die getransplanteerd zijn. De medicijnen tegen afstoting moeten heel precies worden ingenomen. Anders is er een risico op afstoting van de donornier.

Voor sommige vakanties zijn medicijnen nodig om een ziekte te voorkomen. Voorbeelden zijn anti-malariatabletten en middelen tegen reisziekte. Misschien mag je deze medicijnen niet gebruiken. Bijvoorbeeld omdat ze de nierschade kunnen verergeren of omdat ze niet goed samengaan met uw andere medicijnen. Vraag dit na bij je arts.

Voor sommige landen heb je speciale vaccinaties (ook wel: inentingen) nodig. Dit kan een probleem zijn als je een donornier hebt. Dan mag je niet worden ingeënt met een levend vaccin, omdat je daar ernstig ziek van kunt worden. Een voorbeeld van een levend vaccin is dat tegen gele koorts. Ook voor nierpatiënten met weinig weerstand zijn deze vaccins gevaarlijk. Overleg met je arts over de mogelijkheden.

Sommige medicijnen mag je niet zomaar meenemen naar het buitenland. Zoals medicijnen die onder de Nederlandse Opiumwet vallen (denk aan pijnstillers met morfine). Hiervoor heb je een medische verklaring nodig van de arts. Een medicijnpaspoort is niet voldoende.

Gebruik je medicijnen als drankje? In het vliegtuig mag je maar een beperkte hoeveelheid vloeistof meenemen in de handbagage: 1 plastic zak (van maximaal 1 liter) met verpakkingen van niet meer dan 100 ml. Vraag de vliegmaatschappij van tevoren toestemming als je meer wilt meenemen.

Kijk in de bijsluiter hoe je de medicijnen het beste kunt bewaren. 

• Ga je een vliegreis maken? Dan is het verstandig om een deel van uw medicijnen in je handbagage mee te nemen. Je zit dan niet zonder medicijnen als je bagage niet (op tijd) aankomt. 
• Heb je medicijnen die hun werking verliezen als ze heel warm worden? Neem dan een koelbox of iets dergelijks mee. Er zijn ook speciale koeltasjes voor medicijnen. Je kunt je apotheker om advies vragen.
• Heb je medicijnen die gekoeld moeten worden bewaard? Informeer dan bij de luchtvaartmaatschappij naar de mogelijkheden. Doe dat ruim voor vertrek, om problemen te voorkomen.
• Heb je medicijnen die hun werking verliezen als ze bevriezen? Houd daar rekening mee als je gaat vliegen. In het bagageruim van een vliegtuig vriest het soms. Neem medicijnen dan mee in de handbagage.