Selecteer de tekst die je wilt vertalen en kies 'Vertalen'. Kies vervolgens de gewenste taal. Je kunt de vertaalde tekst beluisteren of lezen.

Conservatieve behandeling

Laatste update, 8 juli 2025

Heb je nierfalen, maar wil je of kun je niet kiezen voor dialyse of transplantatie? Dan is een conservatieve behandeling een mogelijkheid.

In het kort

  • Conservatieve behandeling is een behandeling die je kunt kiezen als je nieren heel slecht werken.
  • Deze behandeling richt zich op de kwaliteit van leven. Dat betekent:
  • Medicijnen tegen de klachten
  • Een dieet om te zorgen voor minder afvalstoffen
  • Minder zout eten om te zorgen dat je minder vocht vasthoudt
  • Geestelijke begeleiding
  • Denk na over de wensen die je hebt als het slechter met je gaat

Als je nierfalen krijgt, kan dialyse of niertransplantatie de werking van de nieren (deels) overnemen. Maar je mag ook kiezen om zo'n nierfunctievervangende behandeling niet te doen. Dan krijg je een andere behandeling: conservatieve behandeling.

Een conservatieve behandeling richt zich op de kwaliteit van leven. Je wordt actief behandeld om je klachten te verminderen en je lichamelijke conditie zo lang mogelijk te behouden. Bij een conservatieve behandeling krijg je: 

  • medicijnen om klachten te verminderen die ontstaan door nierfalen. 
  • een dieet om de ophoping van afvalstoffen in het bloed tegen te gaan. 
  • een zoutbeperking om vochtophoping tegen te gaan; soms ook een vochtbeperking. 
  • mentale en/of geestelijke begeleiding als je dat wilt.
Bekijk de animatie 'Wat is conservatieve behandeling?'

Wanneer over conservatieve behandeling nadenken?

Je arts zal alle behandelingen voor nierfalen met je bespreken als je nierfunctie daalt naar 25 of 20%. Ook conservatieve behandeling komt dan aan bod. Belangrijk is dat jullie samen nagaan welke behandeling het meest bijdraagt aan de kwaliteit van jouw leven.

Als niertransplantatie niet mogelijk is of als je dat niet meer wilt, dan is er dialyse. Zowel peritoneale dialyse als hemodialyse hebben een aantal nadelen. Dialyse verlengt het leven maar dit is beperkt bij mensen ouder dan 80 jaar of met meerdere aandoeningen (zoals slechte hartfunctie).

In 1 of meer uitgebreide gesprekken zal de nefroloog dit bespreken. Je bespreekt dan ook:

  • hoe jij jouw leven graag verder invult
  • wat belangrijk is voor jou
  • welke behandeling het meest bijdraagt aan je kwaliteit van leven

Een behandeling kiezen bij nierfalen kost tijd

Het is een persoonlijke afweging of conservatieve behandeling het best bij jou past, of dialyse. Het is jouw beslissing, maar je hoeft dit besluit niet alleen te nemen. Je kunt dit samen met jouw naasten en zorgverleners doen.

Het maken van zo'n keuze is een proces. Dat kost tijd. Vraag jouw nefroloog hoeveel tijd je hebt om een beslissing te nemen. En gebruik die tijd ook.

Beslis in een goede periode

In de periode dat je nieren steeds slechter gaan werken, wisselen goede en slechte periodes elkaar vaak af. Mogelijk maak je sombere perioden door en zie je het dan niet meer zitten. Bespreek jouw toekomstverwachting met je nefroloog, in goede en in minder goede periodes. Na verloop van tijd kun je een weloverwogen besluit nemen.

Palliatieve behandeling

De conservatieve behandeling bij nierfalen is een palliatieve behandeling. De behandeling is niet bedoeld om de ziekte te genezen. Bij palliatieve zorg gaat het ook niet om het verlengen van het leven, zoals bij dialyse. Palliatieve zorg richt zich op kwaliteit van leven. 

Maak je wensen duidelijk bij conservatieve behandeling

Krijg je eenmaal een conservatieve behandeling? Dan geven artsen en verpleegkundigen medische hulp om je lichamelijk te ondersteunen. Wat je nodig hebt, kan wel veranderen per periode.

Maak je wensen en behoeften daarom duidelijk. Bespreek ze regelmatig met je arts, andere zorgverleners en met je naasten. Bespreek bijvoorbeeld de volgende vragen: 

  • welke klachten heb je? In hoeverre beperken die jouw leven?
  • wil je medicijnen tegen pijn, zoals morfine?
  • wil je behandelbeperkingen? Wil je bijvoorbeeld gereanimeerd worden? Wil je nog in het ziekenhuis opgenomen worden als daar aanleiding voor is?
  • wie mag beslissen over jouw behandeling als jij dat zelf niet meer kunt?
  • wil je dat jouw huisarts de zorg uiteindelijk overneemt? En zo ja: op welk moment?

Conditie

Direct na de keuze voor een conservatieve behandeling verandert er niets. Je lichamelijke conditie verandert niet meteen. Je kunt blijven doen wat je deed. Thuis, met familie of op reis. 

Meestal gaat de conditie langzaam achteruit. Dat kan weken tot jaren duren. Uiteindelijk kom je te overlijden.

stervensfase bij conservatieve behandeling

Er komt er een moment dat de conservatieve behandeling onvoldoende werkt. De lichamelijke conditie is zo ver achteruit gegaan dat de stervensfase aanbreekt. Dan volgt het overlijden.

Het is niet te voorspellen wanneer dit gebeurt. Dit hangt onder andere af van:

  • je leeftijd
  • hoe goed de nieren nog werken
  • hoe snel de nieren achteruitgaan
  • of je naast nierfalen ook andere ziekten hebt

Een groot deel van de mensen met een conservatieve behandeling overlijdt uiteindelijk niet aan het nierfalen zelf. Maar aan andere aandoeningen die plots opkomen. Zoals een longontsteking of hartinfarct.

emotionele en geestelijke steun

Mogelijk hebben jij en je naasten emotionele of geestelijke steun nodig. Bijvoorbeeld direct na de keuze voor een conservatieve behandeling. Of op een later moment. Belangrijk is dat je tijdig bespreekbaar maakt met jouw naasten en zorgverleners, wat ieders wensen en behoeften zijn. 

Misschien kan een familielid of goede vriend ondersteuning bieden. Je kunt ook emotionele of geestelijke steun vragen aan een geestelijk verzorger, een maatschappelijk werker of een psycholoog. Dat kan via je nefroloog of je huisarts. Soms kunnen antidepressiva helpen.

Onze deskundigen dragen bij aan betrouwbare informatie.

Willem Jan Bos, internist-nefroloog

Marjolijn van Buren, internist-nefroloog

Waarom werken we samen met deskundigen?