Nieuwe perfusiemethode LUMC verbetert kwaliteit donornieren voor transplantatie

Onderzoekers van het LUMC hebben een nieuwe methode ontwikkeld om donornieren langer buiten het lichaam in leven te houden. Deze nieuwe methode, gepubliceerd in Nature Communications, biedt mogelijkheden om in de toekomst afgekeurde donornieren buiten het lichaam op te knappen en ze geschikt te maken voor transplantatie. Dit is een hoopvolle ontwikkeling. Het draagt bij aan meer geschikte donornieren voor transplantatie en het verkorten van de wachtlijst voor orgaandonatie.

De enige echte behandeling voor ernstig nierfalen is een niertransplantatie van een levende of overleden donor. Maar een groeiend donortekort zorgt ervoor dat slechts de helft van alle patiënten hiermee geholpen kan worden. Er is dus behoefte aan nieuwe manieren om de kwaliteit en hoeveelheid van beschikbare donororganen te vergroten. Eén manier om de donorpool uit te breiden is het verbeteren van de conditie van donornieren die anders afgekeurd zouden worden. Om dit mogelijk te maken moet de donornier langere tijd in leven gehouden worden buiten het lichaam.

Vroeger werden donororganen op ijs bewaard tot het moment van transplantatie. Inmiddels is deze aanpak veranderd. Dr. Marten Engelse, groepsleider op de afdeling Interne Geneeskunde, vertelt: “Donororganen worden nu buiten het lichaam aangesloten op een zogeheten perfusiemachine. Deze perfusiemachine pompt, net als het hart, een warme vloeistof door de donororganen heen, waardoor de organen actief en in goede conditie blijven. De methode is al heel succesvol voor bijvoorbeeld de lever, maar voor nieren blijft het uitdagend om ze langer dan enkele uren in leven te houden.”

Om ook voor donornieren een verbeterde perfusiemethode te ontwikkelen, hebben onderzoekers uit de groep van Marten Engelse een ‘intensive care’ voor donornieren gemaakt. Daar krijgen ze voeding en zuurstof en worden afvalstoffen uit de nier verwijderd. Bovendien kan de functie van de donornier er live gevolgd worden.

Met behulp van deze ‘intensive care’ hebben de onderzoekers nu een nieuwe perfusiemethode ontwikkeld. Marlon de Haan legt uit: “In onze methode voeren we orgaanperfusie uit op een lagere temperatuur (25 graden), waarbij de niercellen minder zuurstof nodig hebben, terwijl processen in de nier actief blijven. Ook voegen we een zelfgemaakte cocktail van voedingsstoffen toe aan de perfusievloeistof. Deze cocktail kunnen we sinds kort heel precies samenstellen.” Met de nieuwemethode blijven nieren 4 dagen succesvol in leven, en worden zowel stofwisseling, structuur als functie behouden.

De methode opent nieuwe mogelijkheden om donornieren op te knappen, die normaal afgekeurd zouden worden voor transplantatie. Engelse: “De methode geeft ons tijd om de donororganen voor transplantatie te ‘refurbishen’. Vervolgonderzoek zal uitwijzen hoe we dit het best kunnen doen en hoe de nieren na transplantatie functioneren.” Het onderzoek kan zo in de toekomst bijdragen aan het vergroten van de donorpool voor patiënten met ernstig nierfalen.

Nierziekte treft 1 op de 10 mensen en dat aantal neemt nog steeds gestaag toe. Wanneer een patiënt eindstadium nierfalen ontwikkelt, is dialyse of een niertransplantatie nodig om in leven te blijven. Een niertransplantatie biedt nierpatiënten een betere kwaliteit van leven en overlevingskansen. Maar door het tekort aan donornieren is 65% van de patiënten met nierfalen afhankelijk van de dialyse. Dit is een zware behandeling met grote impact op het leven van een patiënt.

Webinar LUMC over perfusie