Nefroloog Michiel Betjes ontvangt prijs voor onderzoek naar verbetering medicatie na niertransplantatie

Het Gandalf-onderzoek richt zich op het verbeteren van gepersonaliseerde behandelingen met afweeronderdrukkende medicijnen (immunosuppressiva) na een niertransplantatie. Hoewel deze medicijnen afstoting voorkomen, hebben ze zware bijwerkingen. Betjes onderzocht of de hoeveelheid afweeronderdrukkende medicatie na niertransplantatie verminderd kan worden, met name bij oudere patiënten. Hij ontving hiervoor de Nierstichting Research for Health Award 2024.

Dr. Michiel Betjes is nefroloog en onderzoeker aan het Erasmus MC. Hij ontving de Nierstichting Research for Health Award 2024 voor zijn GANDALF-onderzoek. De award wordt toegekend aan het meest succesvolle onderzoeksproject dat in het afgelopen jaar is afgerond. 

Onderzoek

Het onderzoek van Betjes richt zich op het verbeteren van gepersonaliseerde behandelingen met afweeronderdrukkende medicijnen (immunosuppressiva) na een niertransplantatie. Hoewel deze medicijnen afstoting voorkomen, hebben ze zware bijwerkingen. Op de korte termijn zijn dat maag-darmklachten, hoge bloeddruk en problemen met de suikerregulatie. En op de lange termijn zelfs sterk verhoogde kans op kanker, infecties en een ernstiger ziek worden van infecties. Dat komt doordat deze medicijnen het hele afweersysteem remmen.

Betjes onderzocht welke afweercellen (T-cellen) de boosdoeners zijn bij afstoting en hoeveel van die cellen, met name oudere, transplantatieontvangers hebben door de jaren heen. Deze cellen blijken af te nemen waardoor het afweersysteem veel minder krachtig reageert op een 'vreemde’ nier. Op dit moment ontbreekt echter een goede test om te bepalen of het veilig is om de hoeveelheid 'immunosuppressiva’ te verminderen bij individuele patiënten.

'Daarom is dit onderzoek ook zo belangrijk; het legt de basis om de hoeveelheid afweeronderdrukkende medicatie na niertransplantatie te verminderen, met name bij oudere patiënten. We zien dat een belangrijke cel die verantwoordelijk is voor afstoting op den duur verdwijnt uit het bloed’, aldus projectleider Betjes.

Selectie

Voor de Award 2024 zijn vier kandidaten genomineerd. Deze vier onderzoekers hebben hun projecten*, die het afgelopen jaar zijn afgerond, gepresenteerd aan een deskundige jury, bestaande uit wetenschappers en patiënten. Het winnende onderzoek is gekozen op basis van drie criteria: het succes van het project, de potentie voor opvolging naar impact voor de patiënt en de overtuigingskracht van de presentatie.

Vervolg

Een belangrijke voorwaarde voor de prijs is de potentie van het onderzoek om daadwerkelijk impact te hebben op het leven van nierpatiënten. Arjen Rienks, teamleider Onderzoek en Innovatie bij de Nierstichting, licht toe: 'Ons doel is dat onderzoek leidt tot vooruitgang voor de patiënt op korte of lange termijn. Dit onderzoek van Michiel Betjes toont aan dat het mogelijk moet zijn de medicijnen na niertransplantatie op een gecontroleerde wijze te verminderen bij oudere patiënten waarmee de bijwerkingen ook verminderen. Dat zou een grote verbetering zijn voor de patiënten. De volgende stap is deze resultaten te gaan testen bij patiënten in een nieuw groot onderzoek.'

Lees meer

• Gandalf: de magie van minder medicijnen 
• GANDALF-study: Geriatric Anti-doNor T cell activity and Development of Alloreactive Long-term hypo-responsive T cell Function 
• Nierstichting Research for Health Award