Boostervaccinaties blijken zinvol voor mensen met een getransplanteerde nier

Uit een grote klinische studie in vier universitaire ziekenhuizen blijkt dat boostervaccinaties (herhaalprikken) tegen het coronavirus zin hebben bij mensen met een nieuwe nier. Zelfs als niertransplantatiepatiënten na de eerste twee of drie prikken geen afweerreactie ontwikkelden, komt het afweersysteem bij 60% alsnog in actie na een herhaalprik. Deze resultaten zijn gepubliceerd in The Lancet Infectious Diseases.

Nierpatiënten hebben een hogere kans op een ernstig verloop van COVID-19 en overlijden vaker aan de ziekte dan gezonde mensen. In eerdere onderzoeken is al gekeken of nierpatiënten goed reageren op vaccinaties. Daaruit bleek dat mensen na een niertransplantatie een lagere afweerreactie hebben. Slechts de helft maakt antistoffen aan na 2 vaccins. Een reden hiervoor is dat zij medicijnen slikken die het afweersysteem onderdrukken, om afstoting van de getransplanteerde nier tegen te gaan.

Een groep Nederlandse onderzoekers zocht uit of een andere vaccinatie-aanpak bij deze patiënten de afweerreactie kan verbeteren. De studie, gefinancierd door ZonMW en de Nierstichting, is uitgevoerd in 4 Nederlandse universitaire ziekenhuizen: Radboudumc Nijmegen, Amsterdam UMC, UMC Groningen en Erasmus MC Rotterdam.

Aan de studie deden ruim 300 niertransplantatiepatiënten mee. Zij hadden volgens bloedtesten na 2 of 3 vaccins nog geen antistoffen tegen het coronavirus. Internist-nefroloog Luuk Hilbrands, hoofdonderzoeker in het Radboudumc en coördinerend auteur, legt uit hoe het onderzoek werkte: ‘De controlegroep kreeg als booster één dosis Moderna. Daarnaast onderzochten we 3 andere mogelijkheden:

• Een groep kreeg een dubbele dosis, dus in beide armen een prik Moderna.
• Een groep kreeg een ander soort vaccin, namelijk Janssen.
• Een groep kreeg één dosis Moderna, waarbij we tijdelijk een deel van de medicatie stopzetten die het afweersysteem onderdrukt.’

Uit de studie bleek dat rond de 60% van de deelnemers na deze boostervaccinaties alsnog een afweerreactie ontwikkelde. Het onderzoeksteam keek daarbij naar antistoffen en naar afweercellen. De onderzoekers zagen geen verschillen in de afweerreactie tussen de 4 groepen. Het soort vaccin, de dosis (1 of 2) en het stopzetten van medicatie maakte dus geen verschil.

De belangrijkste boodschap van de studie is: blijf vaccineren. ‘Als we na 2 of 3 vaccinaties nog geen afweerreactie meten bij mensen met een nieuwe nier, zijn ze geneigd om met vaccineren te stoppen. Nu blijkt dat een volgende booster wel degelijk effect heeft, in onze studie krijgt zelfs 60% alsnog een reactie’, licht Hilbrands toe. ‘Na iedere booster bereiken we bij meer mensen een afweerreactie. Ook gaan de concentraties van antistoffen sterk omhoog na herhaald prikken.’

De waarde van herhaald vaccineren is in deze studie alleen aangetoond voor mensen met een nieuwe nier. Maar ook voor andere nierpatiënten adviseert Hilbrands de boosterprikken: ‘Sommige patiënten slikken ook medicijnen die het afweersysteem onderdrukken, met een verminderde reactie op vaccins tot gevolg. Andere nierpatiënten reageren beter op vaccins, maar ook voor hen blijven herhaalvaccins belangrijk, omdat het effect van vaccinatie na verloop van tijd afneemt.’

Deze studie is gepubliceerd in The Lancet Infectious Diseases: Alternative strategies to increase the immunogenicity of COVID-19 vaccines in kidney transplant recipients not responding to two or three doses of an mRNA vaccine. A randomized clinical trial. Marcia ML Kho, A Lianne Messchendorp, Sophie Frölke, Celine Imhof, Vera JCH Koomen, S Reshwan K Malahe, Priya Vart, Daryl Geers, Rory D de Vries, Corine H GeurtsvanKessel, Carla C Baan, Renate G van der Molen, Dimitri A Diavatopoulos, Ester BM Remmerswaal, Debbie van Baarle, Rob van Binnendijk, Gerco den Hartog, Aiko PJ de Vries, Ron T Gansevoort, Frederike J Bemelman, Marlies E Reinders, Jan-Stephan F Sanders, Luuk B Hilbrands, RECOVAC collaborators.