“Een nierdonor is geen patiënt.” Gerben, medisch maatschappelijk werker op de afdeling nierziekten bij het Radboudumc, zegt het stellig. Sinds 2009 begeleidt hij donoren en ontvangers van nieren. Zijn werk draait om meer dan alleen de nier als orgaan: het gaat over emoties, relaties en keuzes maken die levens voorgoed veranderen.
“Donoren zeggen vaak tegen mij: als ik nog een nier had om weg te geven, zou ik dat meteen doen.”
Niet ziek, wel in het ziekenhuis
Donoren verlaten na hun operatie minder fit het ziekenhuis dan een paar dagen ervoor. “Dat past niet in het standaardbeeld van een ziekenhuis, waar mensen komen om beter te worden. Dat maakt donoren bijzonder. Ze komen niet voor zichzelf, maar om iemand anders te helpen.”
Nierdonoren vinden via sociale media
Je hoeft geen familie te zijn om aan iemand een nier te kunnen doneren. Mensen kunnen ook een nier afstaan aan een vriend, kennis of een onbekende. “Binnen die laatste groep zien we steeds meer zogenaamde gerichte altruïsten. Dit zijn mensen die zich aanmelden naar aanleiding van een oproep van een onbekende nierpatiënt op bijvoorbeeld sociale media. Dat vraagt om duidelijke afspraken. Je kent elkaar nog niet, dus je moet verwachtingen uitspreken. Een goede klik is belangrijk voor een soepele samenwerking.”
Donoren zijn mensen die iets heel bijzonders doen voor een ander.
Psychosociale begeleiding: van motivatie tot herstel
Gerben en zijn collega’s doen bij elke donatie een uitgebreide psychosociale screening. “We bespreken ook verwachtingen. Bij een donatie aan een voorheen onbekende, vind ik het belangrijk dat behoeftes worden uitgesproken. Bijvoorbeeld over de mate van contact na de donatie. Door goed te praten, krijgen we al die zaken boven tafel.”
Wachten op een nier: onzekerheid en machteloosheid
De wachttijd voor een nieuwe nier is gemiddeld tweeënhalf jaar. Dat kan patiënten een onzeker, machteloos en boos gevoel geven. Gerben helpt ze om onderscheid te maken tussen de zogenaamde helpende en niet-helpende gedachten. “Denk je: Het wordt toch niks? Dan beschermt dat je misschien tegen teleurstelling, maar het kan je ook somber maken. Ik help patiënten om zich te richten op alles waar ze wel invloed op hebben.”
Wachten op een nier is fysiek en mentaal heel erg zwaar.
Nieuwe kansen, nieuw leven
“Voor vrouwen met een nierziekte wordt zwangerschap tijdens dialyse sterk afgeraden. Als iemand dankzij een donatie gezond genoeg wordt om veilig zwanger te worden, is dat ontzettend mooi. Je geeft als donor dan niet alleen gezondheid terug, maar ook de kans op nieuw leven.”
Versnel onderzoek naar niertransplantaties
Samen zetten we geen punt, maar een komma voor nierpatiënten.