Salt supplementation in Gitelman syndrome - A simple intervention using an innovative N-of-1 trial approach

Met een N=1 studie onderzoeken wat het effect van NatriumChloride (NaCl, zout) suppletie is op fysiologische parameters (zoals kaliumgehalte, bloeddruk), klachten en de kwaliteit van leven van de patiënten met het Gitelman syndroom.

Het Gitelman syndroom is een zeldzame erfelijke nierziekte waarbij de nierbuisjes niet goed werken. Hierdoor plassen patiënten te veel zout (NatriumChloride, NaCl) uit. Dat heeft weer invloed op andere zouten en processen in het lichaam. Zo ontstaat er een tekort aan kalium en een lage bloeddruk. Door deze veranderingen in het lichaam kunnen klachten ontstaan. Bijvoorbeeld vermoeidheid, duizeligheid en spierkrampen.
Om klachten tegen te gaan, krijgen patiënten kaliumpillen (vaak meer dan 30 pillen per dag). Daarnaast worden bepaalde plastabletten voorgeschreven om het kalium te verhogen maar die verlagen ook de bloeddruk nog verder. Bij de meeste patiënten is het erg moeilijk om het kalium in het bloed voldoende te verhogen. Hierdoor blijven ze klachten houden, hebben ze last van bijwerkingen en een verminderde kwaliteit van leven. De huidige behandeling schiet dus tekort.
Het zoutverlies via de urine veroorzaakt de krappe bloeddruk en het kaliumtekort en dat veroorzaakt klachten. Hoewel behandeling met zout dan erg logisch klinkt, is het nooit onderzocht en geen onderdeel van de (standaard)behandeling. Internationale richtlijnen adviseren alleen meer zout in het dieet bij een lage bloeddruk. Ook zijn artsen terughoudend om extra zout (suppletie) voor te schrijven. Dit komt omdat patiënten vaak trek hebben in zout (ook wel zouthonger genoemd) en daardoor al veel zout via de voeding binnen krijgen. Er zijn echter duidelijke aanwijzingen dat extra zout helpt. Zo zijn twee patiënten met veel klachten en onvoldoende effect van de standaardbehandeling vanuit het Radboudumc behandeld met zouttabletten. Dit verhoogde het kalium in het bloed en beide patiënten voelden zich veel beter.
In dit onderzoek zullen patiënten met het Gitelman syndroom behandeld worden met zouttabletten. Voor traditioneel onderzoek, dat twee groepen patiënten met elkaar vergelijkt, zijn echter veel patiënten nodig. Bij een zeldzame ziekte, zoals het Gitelman syndroom, is dit niet haalbaar. Daarom is gekozen voor een unieke methode waarbij binnen één patiënt gekeken kan worden of iets werkt (ook wel N=1 onderzoek genoemd). Per persoon kijk je of zouttabletten het gewenste effect hebben door enkele weken zouttabletten te geven en enkele weken tabletten zonder werkzame stof (placebo). Of het werkt wordt onder andere bepaald door de hoeveelheid kalium in het bloed en de kwaliteit van leven (ook wel patiënten gerapporteerde uitkomstmaten, PROMS, genoemd) te meten. Aan het eind van de individuele (N=1) onderzoeken worden deze samen genomen om ook iets over de patiëntengroep als geheel te kunnen zeggen.

Vraag/Doelstellingen:
1. Bepalen van het effect van verschillende hoeveelheden zouttabletten (6, 9 en 12 gram per dag) op onder andere de hoeveelheid kalium in het bloed
2. Vaststellen of deze aanpak klachten en bijwerkingen vermindert en de kwaliteit van leven verhoogt bij individuele patiënten met het Gitelman syndroom

Soort: Onderzoek met mensen, klinisch
Onderwerp: Gitelman syndroom, zoutsuppletie, kaliumtekort, N=1 studie, PROMS