Terug naar het overzicht

Closing the NET in renal ischemia reperfusion injury

Projectcode IP12.86 Projectleider prof. dr. Cees van Kooten Projecttype Innovation Organisatie LUMC - Afd. Interne Geneeskunde Toegekend bedrag € 100.000,00 Startdatum 1-10-2012 Looptijd 33 maanden Status Afgerond

Doel

Het ontrafelen van de rol van 'NETose' (een afweermethode van het afweerceltype neutrofiel) bij het ontstaan van ischemie-reperfusieschade in transplantatienieren. Uiteindelijk het beter tegengaan van deze schade, wat zowel op korte als lange termijn een gunstig effect op de overleving van donornieren kan geven.

Samenvatting

Na transplantatie is het nodig afweeronderdrukkende medicatie te gebruiken om afstoting van de donornier te voorkomen. De toegepaste medicijnen zijn voornamelijk gericht op het breed onderdrukken van actieve T-cellen (type afweercel dat sterk bijdraagt aan afstoting). De medicijnen grijpen niet in op andere onderdelen van de afweer betrokken bij het proces van afstoting.

Na uitname van een donornier ontstaat schade in het orgaan, doordat de bloedvoorziening is stopgezet. Ook na het weer op gang komen van de doorbloeding van de nier in het lichaam van de ontvanger ontstaat schade. Tezamen heet dit ischemie-reperfusieschade (IRS). Deze directe schade heeft negatieve effecten op het op gang komen van de nier na transplantatie en op het functioneren van het orgaan op korte en lange termijn. Ontstekingsprocessen spelen een belangrijke rol bij het ontstaan van IRS.

Neutrofiele granulocyten zijn afweercellen die zich bij een infectie snel naar de ontstekingshaard verplaatsen en ter plaatse de ziekteverwekkende micro-organismen aanvallen. Deze afweercellen hebben een uniek mechanisme om ziekteverwekkers te bestrijden, waarbij ze zelf doodgaan (NETose). De cel werpt een deel van zijn inhoud, bestaande uit DNA en enzymen gericht tegen micro-organismen (NETs, neutrophil extracellular traps), uit als een vangnet. Bekend is dat NETs ook bij autoimmuunziekten (zoals lupus nefritis) de activering van het immuunsysteem versterken. De hypothese luidt dat, gegeven de instroom van neutrofielen in de donornier bij IRS, NETs en NETose een rol spelen bij het ontstaan van IRS rond transplantatie.

Vraagstelling:
1. Zijn NETs aanwezig bij het ontstaan van IRS? (Nierweefsel van diermodellen en transplantatiepatiënten met een nier met IRS-schade).
2. Komen er 'gevaar'-signalen vrij tijdens IRS, die de neutrofielen aanzetten tot het vormen van NETs?
3. Zijn er factoren in het bloed die een rol spelen bij NETose? Hoe verhoudt zich dat tussen SLE-patiënten, transplantatiepatiënten en gezonde controlepersonen?

Conclusies

Ischemie-reperfusieschade (IRS) heeft negatieve effecten op het op gang komen van de nier na transplantatie en op het functioneren van het orgaan op korte en lange termijn. De doelstelling van dit onderzoek is het ontrafelen van de rol van 'NETose' (een afweermethode van het afweerceltype neutrofiel) bij het ontstaan van IRS in transplantatienieren.

Met een specifieke marker is de ontwikkeling van NETs aangetoond in de nieren van proefdieren met IRS. Het is al bekend dat ten tijde van IRS vele stoffen vrij komen die omschreven zijn als 'gevaar'-signalen'. De onderzoekers hebben nu aan kunnen tonen dat 'gevaar'- signalen zoals ATP of C5a inderdaad de vorming van NETs kunnen induceren in neutrofielen van gezonde donoren.

In het project is veel aandacht besteed aan het ontwikkelen van een breed toepasbare meetmethode om NETs te identificeren en kwantificeren. Het is de onderzoekers gelukt om een geschikte methode te ontwikkelen. Met behulp van deze methode is gevonden dat in het bloed van patiënten, kort na transplantatie, stoffen zitten die de vorming van NETs bevorderen. Welke stoffen dit zijn is op dit moment nog niet bekend.

Concluderend is in dit project aangetoond dat de vorming van NETs door neutrofielen ook een rol speelt tijdens de IRS na transplantatie.

Trefwoorden

Soort: dieronderzoek, menselijk materiaal; fundamenteel niet-klinisch
Onderwerp: ischemie/reperfusieschade, neutrofielen, NETose